(Nguyễn Khanh, phóng viên đài RFA, ngày 21-6-2007)
Hôm qua, Bà Chủ Tịch Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ Nancy Pelosi đã tiếp đoàn 3 người đại diện cho những tổ chức, đảng phái đang hoạt động cho tự do và dân chủ Việt Nam. Ngay sau khi buổi gặp gỡ kết thúc, một người trong đoàn là ông Ðỗ Hoàng Ðiềm đã dành cho Nguyễn Khanh của Ban Việt Ngữ chúng tôi cuộc phỏng vấn đặc biệt sau đây:
Nguyễn Khanh: Trước hết thay mặt cho quý thính giả xin cám ơn ông đã có nhã ý trở lại với Ban Việt Ngữ trong buổi phát thanh hôm nay. Chúng tôi xin được đi ngay vào vấn đề. Thưa ông, buổi gặp gỡ với Bà Chủ Tịch Quốc Hội Liên Bang Mỹ Nancy Pelosi gồm có những ai, đại diện cho các tổ chức, đoàn thể, đảng phái nào?
Đỗ Hoàng Điềm: Buổi gặp gỡ với Bà Chủ Tịch Quốc Hội Hoa Kỳ Nancy Pelosi phía Việt Nam gồm có 3 người, thứ nhất là Giáo Sư Nguyễn Ngọc Bích đại diện cho Liên Minh Dân Chủ Nhân Quyền Việt Nam, người thứ hai là Thượng Toạ Thích Giác Ðức của Giáo Hội Phật Giáo và người thứ ba là chúng tôi, Ðỗ Hoàng Ðiềm, đại diện cho Ðảng Việt Tân.
Ngoài ra còn có một vị Dân Biểu Hoa Kỳ đi cùng với chúng tôi trong buổi gặp gỡ này là Bà Loretta Sanchez của bang California. Tóm lại phái đoàn gồm có 4 người, 3 người Việt và một Bà Dân Biểu Mỹ đến gặp Bà Chủ Tịch Quốc Hội Nancy Pelosi.
Nguyễn Khanh: Trong buổi gặp gỡ, đoàn đã trình bày những gì với người đang lãnh đạo ngành lập pháp của nước Mỹ?
Đỗ Hoàng Điềm: Mở đầu buổi họp, Bà Pelosi nói rằng Bà sắp sửa có buổi họp với Chủ Tịch Nguyễn Minh Triết của Việt Nam vào ngày hôm sau, và Bà muốn có cơ hội lắng nghe quan điểm của một số người đang vận động dân chủ cho Việt Nam, xem những gì đang xảy ra tại Việt Nam. Sau khi Bà mở lời như vậy, chúng tôi đã trình bày đây là cơ hội rất tốt để Bà Chủ Tịch Quốc Hội Hoa Kỳ đặt một số vấn đề quan trọng với ông Chủ Tịch Nhà Nước Nguyễn Minh Triết. Vấn đề thứ nhất, đương nhiên là vấn đề vi phạm nhân quyền một cách trầm trọng ở Việt Nam, đặc biệt là những quyền như tự do ngôn luận, tự do tôn giáo, tự do lập hội.
Ðiểm chính thứ hai là cuộc đàn áp đang xảy ra với các nhà dân chủ ở Việt Nam ngay giờ phút này và chúng tôi đã yêu cầu Bà Nancy Pelosi hãy tạo áp lực với Việt Nam để thả ngay những người tù nhân chính trị, và điểm thứ ba là chúng tôi cũng yêu cầu Bà Pelosi đặt vấn đề với ông Nguyễn Minh Triết phải tôn trọng quyền tự do sinh hoạt của người dân Việt Nam trong các lãnh vực xã hội, vì đây là nền tảng cho một xã hội dân sự.
Ðặc biệt chúng tôi cũng trình bày với Bà Pelosi khá nhiều về quyền tự do được lập nghiệp đoàn độc lập tại Việt Nam.
Dấu hiệu tiến bộ về nhân quyền
Nguyễn Khanh: Trước khi buổi gặp gỡ diễn ra, Việt Nam đã thả một vài nhân vật bất đồng chính kiến hoặc là người bị tình nghi có những hoạt động nhằm phá hoại nhà nước chẳng hạn như ông Nguyễn Vũ Bình, Luật Sư Lê Quốc Quân. Muốn hỏi ông những sự kiện đó được phía Quốc Hội Liên Bang Hoa Kỳ đón nhận như thế nào? Có xem đó là dấu hiệu tiến bộ về nhân quyền ở Việt Nam hay không?
Đỗ Hoàng Điềm: Dạ thưa vâng. Nhân đây chúng tôi cũng xin nhắc lại cách đây hơn 2 tuần, chúng tôi cũng đã gặp Tổng Thống Hoa Kỳ George W. Bush ở phòng bầu dục của Nhà Trắng và hôm nay, chúng tôi được Bà Nancy Pelosi, người đứng đầu ngành lập pháp của nước Mỹ.
Trong cả 2 cuộp gặp này, khi nêu vấn đề phải tranh đấu để buộc Việt Nam thả tù nhân chính trị thì cả hai nhà lãnh đạo cao cấp nhất của nước Mỹ đều chia sẻ quan điểm đây chỉ là thủ thuật của Ðảng Cộng Sản Việt Nam, thủ thuật thả một người rồi lại bắt 3 người khác. Thành ra tôi nghĩ rằng những biện pháp như thế của Việt Nam không có đánh lừa được dư luận của quốc tế nói chung, và đặc biệt không đánh lừa được những người lãnh đạo Hoa Kỳ.
Tuy nhiên dù đây là thủ đoạn của phía Việt Nam đi chăng nữa, quan điểm của chúng ta cũng như của những người trong chính giới Hoa Kỳ là tranh đấu để phía Việt Nam trả tự do cho người nào thì đều tốt cho người đó cả, và đây là việc tất cả mọi người đều tiếp tục phải làm.
Nguyễn Khanh: Trở lại với buổi gặp gỡ giữa quý ông và Bà Nancy Pelosi, Bà Pelosi hứa hẹn những gì với quý ông?
Đỗ Hoàng Điềm: sau khi chúng tôi đã có dịp trình bày hết tất cả quan điểm của mình, Giáo Sư Nguyễn Ngọc Bích, Thượng Tọa Thích Giác Ðức và đặc biệt là Bà Dân Biểu Loretta Sanchez đã đưa khá nhiều những quan điểm của Bà, thì Bà Pelosi thứ nhất tỏ thái độ chăm chú lắng nghe, chúng tôi đã đưa cho Bà tờ giấy ghi những điểm chính và Bà đã bỏ thì giờ ngồi đọc ngay tại chỗ.
Bà ta nói sẽ đem vấn đề này ra để thảo luận với ông Nguyễn Minh Triết. Bà Pelosi lập đi lập lại hai ba lần là “những vấn đề này tôi sẽ tham khảo nội trong ngày hôm nay và ngày mai tôi sẽ đem ra nói chuyện với ông Triết”.
Nguyễn Khanh: Cảm nghĩ của ông khi rời khỏi văn phòng làm việc của Bà Chủ Tịch Quốc Hội Liên Bang Mỹ như thế nào?
Đỗ Hoàng Điềm: Chúng tôi nghĩ rằng là một lần nữa, đây là cơ hội tốt cho phong trào dân chủ Việt Nam để có được diễn đàn, có cơ hội tiếp xúc, trao đổi và thuyết phục với những nhân vật cao cấp nhất của Hoa Kỳ, để từ đó có những áp lực lên trên Ðảng Cộng Sản Việt Nam buộc họ phải tôn trọng nhân quyền, tự do và dân chủ.
Và một lần nữa tôi vẫn nghĩ rằng những cơ hội này không phải tự nhiên mà có, mà đây là kết quả của những cuộc đấu tranh của đồng bào chúng ta, của những lực lượng dân chủ trong nước. Nếu không có những hoạt động tranh đấu cho dân chủ trong suốt nhiều năm qua thì chưa dễ gì chúng ta đã được sự lắng nghe của giới lãnh đạo hành pháp và lập pháp Hoa Kỳ. Thành ra, tôi xem đây là thành quả chung của dân tộc Việt Nam, và chúng ta phải tận dụng những thành quả này để tạo thêm áp lực với chế độ cộng sản Việt Nam.
Ấn tượng
Nguyễn Khanh: Buổi gặp gỡ diễn ra đúng 24 tiếng đồng hồ trước khi Bà Nancy Pelosi mở cửa văn phòng để đón ông Chủ Tịch Nước Nguyễn Minh Triết của Việt Nam. Ông nghĩ gì về ấn tượng này?
Đỗ Hoàng Điềm: Có lẽ đúng, vì theo chỗ chúng tôi được biết thì cuộc gặp gỡ giữa Bà Pelosi với ông Nguyễn Minh Triết diễn ra vào lúc 3 giờ chiều giờ Washington ngày 21, và cũng đúng 3 giờ chiều ngày hôm nay là ngày 20 tháng Sáu thì Bà lại tiếp chúng tôi.
Cảm nghĩ của tôi rõ ràng, ít nhiều đây là chỉ dấu cho thấy tín hiệu từ phía chính phủ Hoa Kỳ với Ðảng Cộng Sản Việt Nam là họ có thể giao thương với nhau, họ có thể có những hợp tác nhất định với nhau, nhưng bên cạnh đó, vấn đề nhân quyền, vấn đề dân chủ vẫn là nhưng giá trị phổ quát của loài người, và không phải vì những hợp tác giữa hai nước mà không có những áp lực về dân chủ và nhân quyền.
Thành ra, tôi cho rằng việc chúng tôi có cuộc gặp gỡ đúng 24 giờ đồng hồ trước khi Bà Chủ Tịch Quốc Hội Liên Bang Mỹ tiếp ông Triết là bằng chứng cho thấy rõ ràng dân chủ và nhân quyền vẫn tiếp tục là một vấn đề gai góc mà ông Nguyễn Minh Triết sẽ phải đối diện trong chuyến đi này.
Nguyễn Khanh: Ông là Chủ Tịch Ðảng Việt Tân, một tổ chức đảng phái mà Chính Phủ Việt Nam vẫn lên tiếng nói là hoạt động khủng bố. Ông nghĩ thế nào khi 3 tuần trước đây được người lãnh đạo hành pháp Mỹ đón tiếp ở Nhà Trắng và cách đây vài giờ đồng hồ, ông được người điều khiển ngành lập pháp Hoa Kỳ đón tiếp cũng ngay tại phòng làm việc?
Đỗ Hoàng Điềm: Tôi nghĩ rằng việc nhà cầm quyền Việt Nam xuyên tạc, chụp mũ những lực lượng dân chủ là chuyện bình thường. Chúng tôi chờ đợi họ dùng những thủ đoạn như vậy để tấn công, bôi bẩn chúng tôi. Nhưng việc chúng tôi có cơ hội tiếp xúc trực tiếp với Tổng Thống Bush và hôm nay, có dịp gặp Chủ Tịch Quốc Hội Mỹ cho thấy rõ ràng nhưng luận điệu tuyên truyền, xuyên tạc mà phía Việt Nam đưa ra không có ảnh hưởng tí nào trước công luận quốc tế cả.
Thành ra đối với chúng tôi và riêng bản thân tôi thì rất hài lòng, thấy rõ ràng những thủ đoạn của Việt Nam không đánh lừa được ai trên thế giới cả. Tôi cũng nghĩ rằng có lẽ phía Việt Nam cũng nên rút lấy kinh nghiệm là những điều họ nói đó chẳng còn ai tin nữa, thì đừng mất công nói làm gì nữa.
Nguyễn Khanh: Hành pháp và lập pháp Hoa Kỳ đã bày tỏ cho thấy có chung một tiếng nói để bênh vực cho tự do và dân chủ Việt Nam. Về phần quý ông, 4 người gặp Tổng Thống Bush và 3 người mới gặp Bà Chủ Tịch Quốc Hội Pelosi, quý ông có dự tính là sau những buổi gặp gỡ quan trọng này sẽ kết hợp làm việc chung, tiếp tục làm công tác mà hiện tại bây giờ, ít nhiều, dường như vẫn chưa có sự kết hợp chặt chẽ với nhau không?
Đỗ Hoàng Điềm: Thật sự, cả cuộc gặp gỡ tại Nhà Trắng cách đây 3 tuần và buổi gặp gỡ ngày hôm nay ở Quốc Hội đều là những cơ hội, cơ hội tốt hay xấu tùy vào khả năng khai thác của chúng ta, tự bản thân nó chưa nhất thiết là tốt ngay hay xấu ngay.
Thành ra chúng tôi rất ý thức chuyện gì sẽ xảy ra trong những ngày tháng tới mới là điều quan trọng, và những chuyện tích cực có xảy ra hay không tùy thuộc vào những việc làm tích cực của các tất cả những người ở trong lực lượng dân chủ, những người có điều kiện để làm công việc này.
Tóm lại, tôi có thể nói là ý thức kết hợp làm việc là chuyện bắt buộc phải có, và đã có những trao đổi, thảo luận, không phải chỉ giữa chúng tôi là những người có cơ hội gặp gỡ với các nhà lãnh đạo Hoa Kỳ, vì trong lực lượng dân chủ Việt Nam còn rất nhiều tổ chức khác nữa, và tất cả đều ý thức phải phối hợp làm việc với nhau cho thật hữu hiệu, mới có thể khai dụng được tới nơi tới chốn những cơ hội đang mở ra cho chúng ta như thế này.
Kế hoạch hành động
Nguyễn Khanh: Nếu có thể được, ông có thể chia sẻ với chúng tôi phần nào những kế hoạch hành động mà các ông tức là lực lượng tranh đấu cho dân chủ, tự do và nhân quyền Việt Nam sẽ làm với nhau trong tương lai không?
Đỗ Hoàng Điềm: Thưa vâng. Ít ra tại phạm vi hải ngoại, 4 người chúng tôi đã có mặt trong buổi gặp Tổng Thống Bush ở Nhà Trắng cách đây 3 tuần thì hiện giờ chúng tôi đang nỗ lực có một lá thư chung gửi cho Tổng Thống Bush. Lá thư này đang được soạn thảo để gửi đến Tổng Thống Mỹ vào đúng ngày thứ Sáu là ngày ông Bush đón ông Triết.
Nỗ lực thứ hai mà chúng tôi ít nhiều đã có sự góp ý của những lực lượng khác là có lịch trình làm việc thường xuyên, đều đặn với Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ, ấn định cứ 3 tháng một lần lại gặp lại Hội Ðồng An Ninh Quốc Gia Hoa Kỳ để làm việc với nhau.
Ðây là 2 trong những việc làm sơ khởi. Sau những cuộc gặp gỡ trong vài tuần qua chúng tôi đã có những buổi thảo luận và đây là những việc chúng tôi đang tiến hành.
Nguyễn Khanh: Thay mặt cho quý thính giả, một lần nữa xin cám ơn ông Ðỗ Hoàng Ðiềm.
Đỗ Hoàng Điềm: Xin cám ơn ông.
