Các nhà máy biên giới và các cảng thường/cảng nhiệt điện đe dọa nền An Ninh Quốc Phòng
Vị trí thi công các dự án có vốn đầu tư Trung Quốc có thể là một vấn đề lớn cho Việt Nam về mặt quốc phòng. Như xem được trên bản đồ “Vị Trí Đa Số (36/45) Các Dự Án Có Vốn Đầu Tư Trung Quốc Trị Giá Trên 100 Triệu USD Tại Việt Nam (2006-2018)” ở các phần trước, có 6 dự án có nhà máy ở biên giới phía Nam và khoảng 20 dự án sẽ thi công tại các tỉnh dọc theo bờ biển Đông và từ Bắc chí Nam.
Các nhà máy đã thi công dọc các biên giới trên đất liền nằm ở vùng Tây Nguyên.
Tây Nguyên, như người Việt nào cũng biết, là nơi mà vào cuối tháng Ba đầu tháng Tư năm 1975 quân đội nhân dân miền Bắc đã tập trung và chỉ trong vòng 42 ngày đã tràn xuống các tỉnh trên đồng bằng sông Cửu Long và xóa tên nước Việt Nam Cộng Hòa vào lúc đó vẫn có trên 1 triệu binh sĩ. Với sáu nhà máy sử dụng hàng chục ngàn nhân công người Trung Quốc tại Tây Nguyên, nếu có tranh chấp nóng Trung-Việt, nguy cơ Trung Quốc sẽ có cơ hội thao diễn lại lịch sử như đã xảy ra vào năm 1975 sẽ không nhỏ.
Các dự án dọc theo bờ biển như tại Vân Đồn, Hà Tỉnh, Bình Thuận, Phú Quốc thường có một cảng gắn liền. Cảng này có thể là một cảng thường, hay một cảng nhiệt điện để đón và bốc dỡ than đá từ các tàu chở than đá đến làm nguyên liệu cho nhà máy nhiệt điện. Một ví dụ là nhà máy nhiệt điện Vĩnh Tân tại bờ biển tỉnh Bình Thuận. Theo Cổng Thông tin Điện tử của tình Bình Thuận, nhà máy này sẽ có một “cảng tổng hợp”, như xem được trong hình sau (21).
Một “cảng tổng hợp” như trên không nhỏ – chúng có thể cho tàu cỡ từ 30 đến 40 ngàn tấn cập bến – và do đó có thể đóng một vai trò quân sự quan trọng nếu/khi Trung Quốc là chủ nhân của nó.
Vai trò quân sự đó là làm đầu cầu đổ quân vào Việt Nam bằng đường biển. Trong lịch sử, nhà Nguyên Mông đã nhiều lần dùng đường biển để đổ quân vào châu Ô, Lý (nay là Quảng Trị, Quy Nhơn) và tiến đánh Chiêm Thành vào năm 1282, và Việt Nam. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư đã ghi lại như sau trong ba đoạn văn ngắn sau về cuộc chiến Nguyên-Mông:
1. “…Nhà Nguyên Phát Quân Mông Cổ, quân Hán Nam, hành Tỉnh Giang Hoài, Giang Tây, Hồ Quảng, lính Vân Nam, lính người Lê ở 4 châu ngoài biển, chia đường vào cướp. Sai bọn vạn hộ Trương, Văn Hổ đi đường biển, chở 70 vạn thạch lương, theo sau. Lại đặt Chinh Giao Chỉ hành thượng thư tỉnh do Bình chương sự Áo Lỗ Xích, các Tham tri chính sự Ô Mã Nhi, Phàn Tiếp thống lĩnh và chịu tiết chế của Trần Nam Vương…”
2. “…Khi ấy, thủy quân Nguyên đánh vào Vân Đồn, Hưng Đạo Vương giao hết công việc biên thùy cho Phó tướng Vân Đồn là Nhân Huệ Vương Khánh Dư”
3. “…Ngày mồng 8, quan quân hội chiến ngoài biển Đại Bàng, bắt được 300 chiếc thuyền giặc, 10 thủ cấp giặc, quân Nguyên bị chết đuối rất nhiều…” Biển Đại Bằng – thật ra là cửa biển Đại Bàng, nay chính là của sông Văn Úc, một nhánh của sông Thái Bình chảy ra biển ở Hải Phòng.
Vào năm 1288, để tiến công về thành Thăng Long từ phía Nam, quân Nguyên đã đổ quân vào bờ biển các châu Ô, châu Lý nay là Quảng Trị, Quy Nhơn, tức là vùng đất gần đặc khu Bắc Vân Phong. Về cuộc đổ quân này, tuy Đại Việt Sử Ký Toàn Thư chép “…Nguyên soái Toa Đô đem 50 vạn quân từ Vân Nam qua nước Lão Qua, thẳng đến Chiêm Thành, hội với quân Nguyên ở Châu Ô Lý, rôi cướp châu Hoan, châu Ái, tiến đóng ở Tây Kết, hẹn trong ba năm sẽ san phẳng nước ta…”. Về “quân Nguyên ở Châu Ô Lý” trong đoạn văn trên, theo sử tịch Trung Quốc, chúng đã được Toa Đô mang đến đó qua đường biển để đánh Chiêm Thành từ tháng 11 năm Nhâm Ngọ (1282) (22, 23).
Vào năm 2017, tàu chuyên chở binh lính đã được phát hiện qua không ảnh các tàu cặp bến tại Đá Vành Khăn trong Quần đảo Trường Sa như thấy được trong hình sau (24). Không có gì cấm cản các tàu quân vận này đổ quân vào các cảng thường và các cảng nhiệt điện dọc theo bờ biển Việt Nam.
Ngoài ra, trong hai tuần đầu tháng 9/2018, Trung Quốc đã cho ra mắt thủy phi cơ vận tải AG600 Kunlong có khả năng chuyên chở 50 binh sĩ hay 12 tấn nước để cứu hỏa. Ông Collin Poh, một nhà nghiên cứu tại Chương trình An ninh Hàng hải thuộc Đại học Công Nghệ Nanyang (NTU) ở Singapore cho rằng thủy phi cơ này sẽ được dùng để tiếp tế và chuyển quân ra/vào các đảo nhân tạo Trung Quốc đã thiết kế trên biển Đông ví dụ như tại Hoàng Sa (25).
Xem như trên, các cảng thường và cảng nhiệt điện dọc theo Biển Đông (Vân Đồn, Bắc Vân Phong, Hà Tỉnh, Bình Thuận) và Vịnh Thái Lan (Phú Quốc) sẽ là những nơi rất thuận tiện cho Trung Quốc nếu muốn đổ quân bằng đường biển vào Việt Nam. Nếu có một chiến tranh Trung-Việt lần thứ hai, quân Trung Quốc sẽ không nhất thiết chỉ ùa sang qua Việt Nam qua các tỉnh biên giới phía Bắc mà thôi. Trung Quốc sẽ có thể áp dụng chiến thuật tấn công Việt Nam từ bốn phía: phía Bắc từ các tỉnh biên giới đi xuống như vẫn thường làm trong hai ngàn năm qua, phía tây từ Tây Nguyên ùa ngang ra biển Đông và về phía Nam, phía Đông từ bờ biển Đông ùa về phía Bắc, phía Nam và phía Tây, và phía Nam từ Phú Quốc tràn về phía Bắc để từ đó cắt đôi, cắt ba, cắt bốn đất nước và hình thành ít ra là hai cặp gọng kìm thép: một tiến về Hà Nội và một tiến về Sài Gòn.
Đánh giá nguy cơ các nhà máy biên giới và các Cảng Thường/Cảng Nhiệt Điện đe dọa nền An ninh Quốc phòng
Về xác suất, Trung Quốc có thể trang bị và dùng các cảng thường hay các cảng nhiệt điện dọc theo bờ biển Việt Nam để sửa chữa hay tái tiếp liệu tàu ngầm, tầu chiến, xác suất này có vào có thể là 100%. Đặng Tiên Vũ (邓先武), hạm trưởng chiến hạm Trường Bạch Sơn (长白山) của Hải quân Giải phóng Quân Nhân dân đã phát biểu như sau: “Nơi nào có Trung Quốc làm ăn buôn bán, nơi đó có chổ cho các chiến hạm của Trung Quốc tiếp tế khi di chuyển”. Ông đã nói như thế khi cho chiếm hạm cập bến tại cảng Laem Chabang của Thái Lan để tái tiếp liệu. Tất cả các công việc liên hệ tới việc tái tiếp liệu này, từ chọn cầu tàu, bốc dở hàng hóa tiếp liệu và lấy thêm nước ngọt cho tàu, đều do người Trung Quốc nhân viên các công ty Trung Quốc đã hoạt động từ lâu tại địa phương đó làm (26). Vụ việc này là một bằng chứng cho thấy học thuyết “tiên dân hậu quân” (先民后军)tức là người dân đi trước, quân đội theo sau, của các học giả quân sự Trung Quốc đã và đang được thi hành (27).
Tuy ngoài mặt các nhà lãnh đạo Trung Quốc ở cấp bộ trưởng các bộ và tham mưu trưởng các binh chủng, như ngoại trưởng Vương Nghị, luôn luôn chối bỏ mọi cáo buộc là đầu tư của Trung Quốc vào các nước ngoài còn có những mục tiêu chiến lược và quân sự, các nhà lãnh đạo kế hoạch và quân sự cấp ngay dưới – phụ tá bộ trưởng, phó chủ nhiệm, thiếu tướng phụ tá/phó tham mưu trưởng, đại tá, v.v. – thường nói ngược lại và mô tả vai trò chiến lược của các đầu tư hạ tầng cơ sở trong những báo cáo, thuyết trình, hay tài liệu nghiên cứu chủ yếu là nội bộ. Một ví dụ là các học giả trong đó có những cựu sĩ quan cao cấp hay những sĩ quan trẻ đang lên tại Viện Nghiên cứu Hải quân của hải quân Giải Phóng Quân Nhân Dân. Một châm ngôn đắc ý của họ là: “chọn điểm cẩn thận, bố trí nhẹ nhàng, hợp tác trên hết, xâm nhập thong thả” (“tinh tâm tuyển điểm, đê liểu bố trí, hợp tác vi tiên, hoãn mạn sấm thấu 精心选点、低调布局、合作为先、缓慢渗透”) (27). Khi suy nghĩ về châm ngôn này, sự hiện diện của các nhà máy có vốn Trung Quốc tại Tây Nguyên hay các cảng thường và cảng nhiệt điện đều được thiết kế dùng vốn vay từ Trung Quốc xem ra rất phù hợp với quy trình trên.
Về xác suất Trung Quốc dùng các cảng thường hay cảng nhiệt điện trên bờ biển Đông của Việt Nam vào các vận động quân sự chiến lược ngoài việc xâm lăng Việt Nam, xác suất này có, nhưng có thể không cao lắm vì 2 lý do.
Lý do thứ nhất là cần có tại chổ các thiết bị và nhân sự đã được huấn luyện để dùng các thiết bị này. Hiện nay, chưa có bằng chứng nào, ví dụ như báo cáo của người dân hay không ảnh, cho thấy các thiết bị này đã được bố trí tại các cảng thường hay cảng nhiệt điện.
Lý do thứ hai là tại các quần đảo Trường Sa và Hoàng Sa, Trung Quốc đã hoàn tất rất nhiều cơ sở quân sự như sân bay, quân cảng, nhà kho, dàn phóng tên lửa, v.v. để thực hiện và hỗ trợ cho các công tác sửa chữa hay tái tiếp liệu này. Vào ngày 10/08/2018, các radar và máy dò của một máy bay tuần dương P8-A Posseidon của Hải Quân Hoa Kỳ đếm được 86 tàu thuyền Trung Quốc đủ các loại đang neo trong đầm phá khổng lồ của Đá Subi, Trường Sa. Hình sau từ hãng truyền thông CNN cho ta thấy một số các tàu này trên thấy được trên một màn hình trong máy bay tuần dương kể trên (28).
Một nguy cơ khác ít ai để ý là, một khi đã cho Trung Quốc thuê đất/biển dài hạn (99 năm hay vĩnh viễn) để xây cảng, các vùng đất bồi nhân tạo và đảo nhân tạo Trung Quốc có thể làm ra tại các vùng đất/biển đó sẽ không bị nhà nước sở tại đánh thuế và sẽ được Trung Quốc xem như là đất đai của Trung Quốc một cách vĩnh viễn. Điều này đã xảy ra tại cảng Melaka Gateway, Mã Lai, nơi mà Trung Quốc đã thuê được vùng đất/biển trong vòng 99 năm để thiết kế cảng này (29). Hình sau cho thấy mô hình dự án Melaka Gateway và một đảo nhân tạo của Trung Quốc tại bờ biển Mã Lai.
Nói tóm lại, các cơ sở thiết kế bằng vốn vay từ Trung Quốc tại Tây Nguyên, các cảng thường hay các cảng nhiệt điện thiết kế dọc theo bờ biển Đông và Vịnh Thái Lan có tiềm năng giúp Trung Quốc bố trí dàn quân, đổ quân, tiếp tế/tái tiếp tế các chiến thuyền, và do đó chúng trục tiếp de dọa chủ quyền quốc gia và tạo nên một nguy cơ rất lớn cho nền an ninh quốc phòng Việt Nam.
Kết Luận
Có ba con số có thể dùng để mô tả đầu tư của Trung Quốc vào Việt Nam: 24 tỷ USD khi tính tất cả các dự án có trị giá trên 100 triệu USD, và từ 36 đến 72 tỷ USD khi tính tất cả các dự án. Vì trị giá các dự án rất cao, từ vài chục đến trên 100 triệu USD, đa phần hay tất cả các vốn dùng cho các dự án đầu tư này sẽ có dạng nợ vay Trung Quốc dưới sự bảo lãnh có chủ quyền (sovereign guarantee) từ nhà nước Việt Nam. Vì có vai trò của nhà nước, sẽ có hai hệ lụy khi Việt Nam chấp nhận đầu tư Trung Quốc: sập bẫy nợ Trung Quốc và bị de dọa về chủ quyền quốc gia và an ninh quốc phòng.
Xác suất Việt Nam đã, hay sẽ sập bẫy nợ Trung Quốc rất cao vì 3 lý do:
Lý do thứ nhất là Trung Quốc dùng tiền cho vay để thúc đẩy thực hiện các mục tiêu địa chính trị, quốc phòng và chiến lược quân sự của Đảng Cộng sản Trung Quốc do đó sẽ dùng mọi thủ đoạn để xô Việt Nam vào bẫy nợ.
Lý do thứ hai là tỷ lệ công nợ/GDP của Việt Nam nay rất cao, gần 70%, tức trên các ngưỡng mà các định chế tài chánh quốc tế đã đề nghị cho các nước như Việt Nam. Lý do thứ ba là tính thanh khoản của hệ thống ngân hàng Việt Nam thấp, đòi hỏi nhà nước phải liên tục bơm tiền vào nền kinh tế.
Ẩn núp trong các cảng thường và các cảng nhiệt điện ở bờ Biển Đông và Vịnh Thái Lan, các cơ sở đầu tư của Trung Quốc dọc theo biên giới phía Bắc và vùng Tây Nguyên của Việt Nam đã/đang/sẽ thiết kế qua vốn vay từ Trung Quốc là một nguy cơ lớn cho nền an ninh quốc phòng của Việt Nam. Lý do là tất cả các cảng và hầu hết các cơ sở dọc theo các biên giới trên đất liền giữa Việt Nam và các nước làng giềng đều nằm trong các kế hoạch và chiến lược quân sự phía sau đề án Một Vòng Đai Một Con Đường. Trung Quốc có thể dùng các cảng hay cơ sở này này để tiến công đổ quân xăm lăng Việt Nam hay để tái tiếp tế. Ngoài ra, hay khi có chiến tranh nóng Trung Quốc-Hoa Kỳ, Trung Quốc cũng có thể tiện tay đổ quân xăm lăng và chiếm đóng Việt Nam lâu dài để cũng cố các đường tiếp liệu hậu cần.
Và cuối cùng nhưng không kém phần quan trọng: các nguy cơ về chủ quyền quốc gia và an ninh quốc phòng liên hệ đến bẫy nợ Trung Quốc và các nhà máy và cảng như đã trình bày ở trên có chiều hướng gia tăng và gia tăng rất nhanh. Lý do là hiện nay nhà nước Việt Nam đang theo đuổi một chính sách thu hút đầu tư nước ngoài táo bạo và rất thiếu thận trọng qua việc ban hành một dự luật đặc rất cởi mở trong bối cảnh Trung Quốc là một trong những nước đang đầu tư nhiều nhất vào Việt Nam. Tuy vào lúc này, Quốc hội Việt Nam đã tạm ngưng bàn cãi về dự luật này cho đến sang năm (2019) vì người dân đã chống đối rất mạnh dự luật này kể từ tháng 5/ 2018, nhưng trong một chế độc tài độc đảng, có ai nghe người dân?
13 Tháng 9, 2018
Chấn Minh
—
Chú thích:
1. Chấn Minh. Dân Làm Báo. 05/09/2018. “Từ Tô Giới Sa Diện Đến Các Đặc Khu Vân Đồn, Bắc Vân Phong và Phú Quốc”. Kết nối: http://danlambaovn.blogspot.com/2018/09/tu-to-gioi-sa-dien-en-cac-ac-khu-van-on.html#more
2. The World Bank. 2018. “Foreign Direct Investment, Net Inflow (BOP, Current USD)”. Kết nối: https://data.worldbank.org/indicator/BX.KLT.DINV.CD.WD?locations=VN
3. ASEAN. 2018. ASEANSTATS. “FDI By Hosts and Sources”. Kết nối: https://data.aseanstats.org/fdi-by-hosts-and-sources
4. American Enterprise Institute. 8/2018. “China Global Tracker”. Kết nối: https://www.aei.org/china-global-investment-tracker/
5. Thorpe, Devin and Spivack, Ben. 2017. “Harbored Ambitions”. Kết nối: https://static1.squarespace.com/static/566ef8b4d8af107232d5358a/t/5ad5e20ef950b777a94b55c3/1523966489456/Harbored+Ambitions.pdf, tr. 32, 33.
6. The Straits Times. 14 Tháng 5, 2017. “The trains and sea ports of One Belt, One Road, China’s new Silk Road” Kết nối: https://www.straitstimes.com/asia/the-trains-and-sea-ports-of-one-belt-one-road-chinas-new-silk-road
7. Hillman, Johnathan E. Center for Strategic and International Studies. 3/4/2018. “How Big IS China’s Belt and Road?” Kết nối: https://www.csis.org/analysis/how-big-chinas-belt-and-road
8. Xem 5, đã dẫn. tr. 38
9. Xem 5, đã dẫn.
10. Kim, Patricia M. Council on Foreign Relations. 17/5/2018. “Understanding China’s Military Expansion”. Kết nối: https://intelligence.house.gov/uploadedfiles/patricia_kim_-_testimony_on_china_military_expansion_-_hpsci_may_17.pdf
11. John Hurley; John, Scott Morris; Scott, và Portelance, Gailyn. Center for Global Development. 3/2018. Examining the Debt Implications of the Belt and Road Initiative from a Policy Perspective” Kết nối:
https://www.cgdev.org/sites/default/files/examining-debt-implications-belt-and-road-initiative-policy-perspective.pdf
12. Wikipedia. 2018. “List of countries by proven oil reserves”. Kết nối: https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_countries_by_proven_oil_reserves
13. Andrianova, Anna và Doff, Natasha. Bloomberg. 15/11/2017. “Russia, Venezuela Sign Deal on $3.15 Billion Restructuring”. Kết nối: https://www.bloomberg.com/news/articles/2017-11-15/russia-venezuela-sign-deal-on-3-15-billion-debt-restructuring
14. Rincon, Paula. 16 Tháng 4, 2017. “How Venezuela has resorted to importing oil as its core industry faces collapse”. Kết nối: https://www.independent.co.uk/news/world/americas/venezuela-oil-imports-economy-industry-heavy-refining-efficiency-a8307161.html
15. The Economist. 6/4/2017. “How Chávez and Maduro have impoverished Venezuela”. Kết nối: https://www.economist.com/finance-and-economics/2017/04/06/how-chavez-and-maduro-have-impoverished-venezuela
16. Cunningham, Nick. 04 Tháng 4, 2018. “Venezuela’s Oil Sector May Soon Have New Owners” Kết nối: https://oilprice.com/Energy/Crude-Oil/Venezuelas-Oil-Sector-May-Soon-Have-New-Owners.html
17. Country Economy.com .8/2018. “Country comparison Vietnam vs Venezuela”. Kết nối: https://countryeconomy.com/countries/compare/vietnam/venezuela
18. International Monetary Fund (IMF). 8/15/2018. “Joint World Bank-IMF Debt Sustainability Framework for Low-Income Countries”. Kết nối: https://www.imf.org/en/About/Factsheets/Sheets/2016/08/01/16/39/Debt-Sustainability-Framework-for-Low-Income-Countries
19. Ngọc Khánh. Đổi Mới & Phát Triển. 8/2018. “Nợ nước ngoài của quốc gia ngày càng phình to”. Kết nối: http://www.doimoi.org/detailsnews/2059/339/no-nuoc-ngoai-cua-quoc-gia-ngay-cang-phinh-to.html
20. Thanh Thủy. 7/18/2018. “NHNN bơm ròng 45.200 tỷ đồng vào nền kinh tế, lãi suất liên ngân hàng tăng nhanh.” Kết Nối: http://cafef.vn/nhnn-bom-rong-45200-ty-dong-vao-nen-kinh-te-lai-suat-lien-ngan-hang-tang-nhanh-20180718095346718.chn
21. Nguyễn Tùng. Cổng Thông Tin Điện Tử Tỉnh Bình Thuận. 09/08/2017. “Tỉnh Bình Thuận Và Bộ Tài Nguyên Và Môi Trường Thống Nhất Kiến Nghị Đổ Vật Chất Nạo Vét Vào Khu Vực Cảng Tổng Hợp Vĩnh Tân” Kết nối: http://binhthuan.gov.vn/wps/portal/binhthuan/chinhquyen/tintuc/!ut/p/c4/04_SB8K8xLLM9MSSzPy8xBz9CP0os3gfDxcLQ2MDQ09_Xy9XA0f3ED8nswB3Y7MgA_2CbEdFAE5tqDc!/?WCM_GLOBAL_CONTEXT=/wps/wcm/connect/bt_vi/bt_noi_dung/tin_tuc/tin_cq/a90e8000422d9f3db8b1b9ad89fee8ca
22. Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên, et al. 1697. “Đại Việt Sử Ký Toàn Thư – Bản in Nội Các Quan Bản Mộc bản khắc năm Chính Hòa thứ 18 (1697) Bản Kỳ – Quyển V.” Tr. 193, Chú Thích 7: “Các sử tịch Trung Quốc đều chép là Toa Đô xuất phát từ Quảng Châu theo đường biển tiến đánh Chiêm Thành vào tháng 11 năm Nhâm Ngọ (1282).” Kết nối: https://quangduc.com/images/file/GexwL37d1AgQAJZX/dai-viet-su-ky-toan-thu-le-van-huu-phan-phu-tien-ngo-si-lien.pdf
23. Lê Văn Hưu, Phan Phu Tiên, Ngô Sĩ Liên, et al. 1697. “Đại Việt Sử Ký Toàn Thư – Bản in Nội Các Quan Bản Mộc bản khắc năm Chính Hòa thứ 18 (1697) Bản Kỳ – Quyển V”. Tr. 193, 196, 197, 198. Kết nối: https://quangduc.com/images/file/GexwL37d1AgQAJZX/dai-viet-su-ky-toan-thu-le-van-huu-phan-phu-tien-ngo-si-lien.pdf
24. Mangosing, Frances. Inquirer.net. 05/02/2018. “EXCLUSIVE: New photos show China is nearly done with its militarization of South China Sea”. Kết nối: http://www.inquirer.net/specials/exclusive-china-militarization-south-china-sea
25. Pickrell, Ryan. Business Insider. 9/12/2018. “China has developed the world’s largest flying boat, and it could be used to ferry troops into the South China Sea”. Kết nối: https://www.businessinsider.com/chinas-new-sea-plane-could-soon-ferry-troops-into-the-south-china-sea-2018-9
26. Xem 5, đã dẫn. Tr. 28
27. Xem 5, đã dẫn. Tr. 25
28. Lendon, Brad; Watson, Ivan; and Westcott, Ben. CNN. 10/8/2018. “’Leave immediately’: US Navy plane warned over South China Sea”. “Kết nối: https://www.cnn.com/2018/08/10/politics/south-china-sea-flyover-intl/index.html
29. Xem 5, đã dẫn, tr. 32.
Nguồn: Bauxite Việt Nam
