Thứ Bảy, 02/04/2022, Ukraine tuyên bố giành lại quyền kiểm soát toàn bộ vùng Kyiv, sau khi bộ tham mưu Nga thông báo rút hết các lực lượng bao vây Kyiv về Belarus hôm 29/03. Tuy nhiên, với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cũng như là giới quan sát quyết định này của Nga chưa hẳn là một tín hiệu tốt: Nga đổi chiến lược tấn công và Donbass sẽ là mặt trận quyết định.
Gọng kềm bao vây Kyiv, Tchernihiv và Konotop biến mất. Ukraine kiểm soát lại 400 km đường biên giới phía bắc. Nhưng cũng không có một yếu tố xác thực nào cho phép khẳng định quân Nga bại trận hay đang hối hả thoái lui. Nga tuyên bố quay lại với mục tiêu chính ban đầu, như khẳng định của Tổng thống Nga Vladimir Putin hồi đầu năm 2022: Chấm dứt nạn “diệt chủng cư dân vùng Donbass.”
Theo giải thích của nhà địa chính trị Jean-Sylvestre Mongrenier, chuyên gia về an ninh Viện Thomas-More với báo Le Monde, trước sự kháng cự mạnh mẽ của quân và dân Ukraine, ý tưởng chỉ đạo kể từ giờ là tiến hành từng bước. Ưu tiên hàng đầu của “Chiến dịch quân sự đặc biệt” do ông Putin phát động là tấn công vào những gì cần phải chinh phục nốt ở Donbass và Mariupol.
Và chiến dịch này như vậy nay bước vào giai đoạn thứ ba, ít tham vọng hơn: Chiếm lấy quyền kiểm soát toàn bộ khu vực hành chính Donetsk và Luhansk. Giai đoạn một, kéo dài trong năm ngày, là một cuộc tấn công chớp nhoáng tiến hành trên năm trục, do các lực lượng đặc nhiệm và pháo binh nhẹ tiến hành. Bước thứ hai, trong suốt tháng Ba, nhắm vào các thành phố lớn bằng những đoàn xe bọc thép và những đợt dội bom ồ ạt.
Theo như bình luận từ một chuyên gia quân sự thân Nga, Boris Rojine, trên mạng Telegram được Le Monde dẫn lại “Cuộc chiến Donbass chắc chắn sẽ là một trận đánh quyết định của chiến dịch.” Một cách cụ thể, quân Nga sẽ tập trung mọi nỗ lực về vùng Donbass, và cùng một lúc một phần ở Mariupol, cho phép kết nối Nga, Donbass và bán đảo Crimea. Quân Nga sẽ duy trì áp lực trên toàn bộ vùng lãnh thổ phía đông, vốn dĩ là đường cung ứng hậu cần thiết yếu theo như giải thích của Peer de Jong, chuyên gia địa chính trị Viện Themiis với đài Europe 1.
Vẫn theo vị chuyên gia người Nga trên, với một thế tương quan lực lượng áp đảo (250-270 ngàn binh sĩ, 2.000 xe tăng và 300 chiến đấu cơ cũng như trực thăng), Matxcơva có nhiều cơ may đạt được mục tiêu với điều kiện phải chiếm được Mariupol trong tháng Tư và từ bỏ các cuộc tấn công nhắm vào Kherson, để duy trì việc phòng thủ các chiến tuyến đã chiếm được.
Nếu như giới quan sát quan ngại nguy cơ Mariupol thất thủ bất chấp sự kháng cự bền bỉ nhưng có giới hạn, thì việc Matxcơva chiếm được thành phố Izioum hồi cuối tuần qua sau nhiều tuần giao tranh ác liệt là một vố đau cho Ukraine. Thành phố này tập trung đông đảo nhiều đội quân, một cơ sở hậu phương quan trọng cho mặt trận Donbass của Ukraine từ 8 năm qua.
Với thắng lợi này, Nga có thể “thừa thắng xông lên” và tiến sâu hơn sau đường chiến tuyến phân giới là con sông Donets, chiếm lại các vị trí do Ukraine kiểm soát. Trừ phi, quân Ukraine ngăn chặn được các cuộc tấn công của Nga ở Sloviansk, thành phố biểu tượng, vì đây là địa phương quan trọng đầu tiên rơi vào tay phe ly khai thân Nga hồi năm 2014.
Trước mối nguy hiển hiện, giới chức chính quyền vùng Donetsk hôm qua kêu gọi người dân nhanh chóng sơ tán, khi cho rằng “người dân có nguy cơ trở thành một trong những chiếc đòn bẩy chính của kẻ thù để thao túng và gây áp lực.”
Thế nên, trong nước cờ này, nhà địa chính trị Peer de Jong không quên nhắc nhở, cuộc chiến mà Nga đang tiến hành được thực hiện trên cả ba mặt. Thứ nhất là ở cấp độ quân sự với sự “phân chia lại thế cờ”; Tiếp đến là cấp độ ngoại giao, một dạng “trò chơi” và Cuối cùng là bình diện nhân đạo với hai mục tiêu chính cho Nga: Gây ấn tượng để người dân Ukraine phải bỏ chạy và Khơi dậy sự hốt hoảng ở công luận châu Âu.
Và do vậy, tuy quân Nga từ nhiều ngày qua ngưng các cuộc tấn công trên bộ nhắm vào thành phố Kharkiv, Zaporijia và Mykolaiv, nhưng vẫn tiếp tục các hành động sách nhiễu bằng các cuộc pháo kích thường nhật và bằng chứng mới nhất là thành phố Odessa đã bị nã pháo ngày hôm qua. Le Monde kết luận, giai đoạn ba bắt đầu bao gồm cả việc tiến hành cuộc chiến tiêu hao chống lại toàn Ukraine!
Minh Anh
Nguồn: RFI