NHẬT KÝ NGÀY 24.01.2008 do Nhóm phóng viên VietCatholic tường thuật
Tiến trình đòi đất ở Toà Khâm Sứ và nhà thờ Thái Hà hình như đang đi đến đỉnh điểm căng thẳng. Cái nút dường như càng ngày càng được thắt chặt thêm dù bề ngoài có những dấu hiệu và cử chỉ thân thiện hay các lời phát biểu muốn đối thoại.
Qua sự tìm hiểu, chúng tôi được biết về phía Giáo Hội thì lập trường đã kiên định thể hiện nguyện vọng của mình cách ôn hoà cho tới khi đạt được mục đích mới thôi. Còn phía chính quyền, bên ngoài có những dấu hiệu cởi mở, nhưng một cách chính thức thì lại liên tiếp ban hành những văn bản có tính cách cứng rắn nhằm kết tội Giáo Hội, đồng thời tìm mọi cách để giải tán các buổi cầu nguyện.
Có tin đồn rằng Chính quyền hứa trả lại Toà Khâm Sứ và theo kế hoạch thì sẽ có hướng giải quyết hay quyết định cụ thể muộn nhất vào ngày hôm nay 24.01.2008, tức là trước lễ mừng thượng thọ Đức Hồng Y Phạm Đỉnh Tụng.
Tuy nhiên, nhìn lại cách thức ứng xử của chính quyền với giới Công giáo từ trước đến nay, nhiều người có kinh nghiệm cho rằng không khi nào chính quyền lại chấp nhận “xuống nước” kiểu như vậy. Họ đưa ra nhận định rằng: “Không khi nào chính quyền tiên quyết chấp nhận điều kiện của Giáo Hội trong việc giải quyết vấn đề. Chính quyền Việt Nam chỉ chấp nhận điều kiện trong thương thảo với các nước lớn khi đàm phán song phương mà mình ở thế yếu mà thôi. Còn lối ứng xử có tính truyền thống với các tôn giáo là đè đầu cưỡi cổ, chứ đâu có bao giờ để tôn giáo khuất phục được chính quyền!”.
Và xem ra lời tiên đoán trên đây quả đúng. Cho đến hôm nay, 24.01.2001, chưa có biểu hiện nào cho thấy UBND TP Hà Nội có ý định trả lại. Chưa thấy có bất cứ một quyết định nào của cấp trung ương chỉ thị cho TP Hà Nội phải giải quyết vấn đề này và cũng chưa có một cuộc gặp gỡ chính thức nào giữa UBND TP Hà Nội và Tòa Tổng Giám Mục.
Tiếng nói chính thức từ cơ quan có thẩm quyền nhất để giải quyết vấn đề là UBND TP Hà Nội vẫn chỉ là công văn 273/UBND-VX ký ngày 11.01.2008. công văn này kết tội Tòa Tổng Giám Mục và Giáo xứ Thái Hà.
Trong khi đó, những ngày vừa qua các cán bộ của Bộ Công an liên tục tìm cách tiếp xúc với một số giám mục, linh mục và giáo dân. Trong số giáo dân được tiếp xúc có cả tác giả các bài viết đã được đăng trên VietCatholic với bút hiệu là “Thợ Gặt”.
Các cuộc tiếp xúc này, theo nguồn tin mà những người đã trực tiếp được công an tiếp xúc, họ cho biết: các cán bộ công an luôn khuyên giáo dân Hà Nội phải kiên nhẫn và phải chấm dứt các cuộc cầu nguyện đông người như là điều kiện để bắt đầu tiến trình giải quyết.
Các cán bộ cũng hứa là sẽ đề đạt lên UBND và lên Thủ tướng để tìm cách giải quyết. Nhưng Bộ Công an hay Sở Công an không phải là Chính phủ hay UBND TP những nơi giải quyết các vấn đề nhà đất. Còn về sau ai làm thế nào mặc ai, công an vẫn còn đường thoái thác.
UBND TP Hà Nội theo gương công an cũng muốn nhờ Đức Cha FX Nguyễn Văn Sang làm trung gian. Nhưng thực ra vai trò trung gian của Đức Cha Nguyễn Văn Sang nếu có thì trung gian cho Công an và cho UBND TP Hà Nội hơn là cho Giáo phận Hà Nội. Nguồn tin của chúng tôi cũng cho biết là Đức Cha Sang trong vài ngày qua lại được UBND TP Hà Nội mời lên bàn truyện, nhưng Đức Cha Sang đã không lên Hà Nội.
Ai cũng biết Đức Cha F.X Nguyễn Văn Sang là một người chẳng ưa gì cách hành xử của chính quyền, nhất là chính Ngài đã bị công an và chính quyền trung ương và địa phương lừa nhiều lần trong các chương trình về từ thiện, xã hội, y tế và ngay cả những vụ liên quan tới đất đai và xây cất trong giáo phận Thái Bình của Ngài. Tuy nhiên có thể cong an và chính quyền thấy ngài có lòng nhiệt tâm và đưa ra những đề nghị nào đó, nên chính quyền muốn “câu giờ” và muốn tìm cách “mở nắp nồi áp suất” mà thôi! Thực vậy ai cũng nhận thấy lòng nhiệt thành của Đức Cha Thái Bình nên ngài đã vất vả bôn ba như chính ngài đã nói: “Vì lòng nhiệt thành với công việc Nhà Chúa mà con đây phải chịu thiệt thân”.
Đức Cha Thái Bình với ý tốt đã đưa ra đề nghị tạm thời để mọi người “vui vẻ ăn Tết”, đó là về bên phía Công an hãy mở cổng Tòa Khâm Sứ, không xây tường bảo vệ bên Thái Hà, thay tượng Đức Mẹ Sầu Bi trong gốc đa Tòa Khâm Sứ, còn các vấn đề cốt lõi hãy lập Ủy Ban rồi giải quyết. Tuy nhiên khi tiếp xúc với một số giáo sĩ cũng như giáo dân của Hà Nội, họ đều cho rằng bản chất của vấn đề là cần phải giải quyết trả lại Khu Tòa Khâm Sứ hay đất của Thái Hà. Quan trọng là có trả hay không, trả khi nào và với điều kiện nào? Đây mới chính là là mong muốn của giáo dân và là đối tượng và mục tiêu của các buổi cầu nguyện của giáo dân Hà nội.
Xét như trên thì đủ thấy Giáo Hội và Nhà nước vẫn chưa tìm được tiếng nói chung trong vẫn đề nhà đất hiện nay và tình hình này khiến cho cuộc khủng hoảng nhà đất này tiếp tục kéo dài và có thể có những bước gay cấn hơn. Vào ngày mai 25.01.2008 là ngày mừng thượng thọ 90 năm tuổi đời, 60 năm linh mục, 45 năm giám mục và 15 năm hồng y của ĐHY Phạm Đình Tụng, chắc chắn sẽ có nhiều vị khách từ xa đến, các giám mục và giáo sĩ từ khắp ba miền đất nước, và ngay cả các phái đoàn ngoại giao nữa, và có thể có đến cả chục ngàn giáo dân từ các giáo xứ về dự lễ mừng Đức Hồng Y. Đây là những tín hiệu người ta có thể nhìn trước được thời cuộc và sự thử sức sẽ diễn ra làm sao:
Về phía UBND Hà Nội đã xin không tụ tập đông để cầu nguyện tại Tòa Khâm Sứ. Vậy nếu như giáo dân và Tổng giáo phận Hà Nội vẫn kiên định lập trường và ùn ùn kéo cả từng ngàn người sang “cầu nguyện” bên Tòa Khâm Sứ. Sự gì sẽ xẩy ra?
Một vị giáo sĩ có kinh nghiệm và có quen biết với các vị lãnh đạo trong Hội Đồng Giám Mục Việt Nam cho chúng tôi biết quan điểm của ngài như sau: “Hiện nay người Công giáo Việt Nam trong các giáo phận vẫn còn đang trong thái độ “chờ xem” và hy vọng vụ việc Tòa Khâm Sứ được giải quyết tốt đẹp với một lộ trình toàn diện để giải quyết đất đai của Giáo hội được thực thi, tuy nhiên nếu như họ thấy Chính quyền tiếp tục “đánh bài lờ” và tiếp tục “trấn áp” giáo dân, thì chắc chắn rồi đây, không phải là một vụ Thái Hà hay Hà Đông, nhưng mà sẽ có từng trăm, từng ngàn vụ “Thái Hà” sẽ được bùng lên để ủng hộ cho lập trường kiên định không phải của riêng gỉ Tổng Giáo Phận Hà Nội, nhưng là trên toàn các giáo phận Việt Nam”.
Hiện tại trong khi giáo sĩ và giáo dân TGP Hà Nội không làm gì khác hơn là kiên trì cầu nguyện và nhẫn nại gửi đơn thư lên chính quyền, thì chính quyền vẫn đang ráo riết tìm cách đạt được mục đích của mình là giải tán các buổi cầu nguyện đông người ở các con đường ven khu đất. Tuy nhiên chúng tôi cũng được biết là hiện có một hình thức trấn áp và đe dọa giáo dân và tu sĩ hiện cũng đang được thực hiện tại Hà Nội như: một số trường học ở khu vực Hoàn Kiếm và Đống Đa có hiện tượng bạn học và thầy cô giáo căn ngăn học sinh công giáo tham gia các cuộc cầu nguyện ở Thái Hà và Tòa Khâm Sứ. Một số công an còn đến nhà Dòng Mến Thánh Giá Hà Nội và nhà các giáo dân để ngăm đe hoặc gieo rắc nghi ngờ, chia rẽ giữa những người tham gia cầu nguyện.