Gordon Lubold and Jeremy Page
24/09/15.
Khi Chủ tịch nhà nước Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Tổng Thống Barrack Obama vào thứ Sáu, một trong những thách đố lớn nhất về an ninh của Nhà Trắng là thuyết phục Bắc Kinh ngưng nỗ lực bành trướng đảo trong vùng biển Đông.
Trong nỗ lực gần đây nhất để áp lực họ Tập về việc này, Bộ Trưởng Ngoại Giao Hoa Kỳ John Kerry đã thuyết phục các quốc gia tranh chấp trong vùng đồng ý ngưng việc mở rộng đảo của họ – nếu Bắc Kinh cũng vậy.
Động thái ngoại giao của ông Kerry là một phần của chiến lược “bêu xấu” của chính quyền Obama, nêu đích danh Bắc Kinh về những hành động mà Hoa Kỳ cho là đe dọa tuyến đường giao thương quan trọng và gây bất ổn. Hoa Kỳ chọn hướng ngoại giao thay vì hướng đề nghị của giới lãnh đạo quân sự là phản công mạnh mẽ lại bằng cách gửi tàu chiến và phi cơ đến các vùng đảo tranh chấp để cho biết là Hoa Kỳ không nhìn nhận tuyên bố chủ quyền của Bắc Kinh.
Thay vào đó, chính quyền Obama áp dụng điều mà Bộ Ngoại Giao gọi là “ngoại giao sáng tạo” bằng cách dồn ép Trung Quốc qua việc cô lập họ. Chuyến viếng thăm của họ Tập tuần này sẽ cho biết là cách này có hữu hiệu không.
Ông Kerry đã nhận được sự hứa hẹn từ chính quyền Mã Lai, Phi Luật Tân, Đài Loan và Việt Nam, các quốc gia tranh chấp chủ quyền biển đảo Trường Sa, là họ sẽ ngưng các việc xây dựng, mở rộng đảo nếu Bắc Kinh đồng ý tương tự. Brunei, một quốc gia tranh chấp khác, cũng đồng ý tuy họ hiện thời không làm chủ hòn đảo nào.
Một viên chức ngoại giao cho biết, “Mỗi quốc gia tranh chấp đều nói rõ là nếu Trung Quốc ngưng không mở rộng đảo, ngưng không xây dựng thêm, ngưng đưa quân đội ra đảo, thì họ cũng sẽ làm tương tự. Phía Trung Quốc biết là giá ngoại giao phải trả càng ngày càng cao.”
Hiện thời chưa có chỉ dấu gì Bắc Kinh sẽ tiếp nhận động thái ngoại giao của Washington. Bộ trưởng ngoại giao Trung Quốc hồi tháng rồi bảo là nỗ lực của Hoa Kỳ không khả thi, nhưng các viên chức Ngoại Giao cho biết sự việc vẫn tiếp diễn. Họ giữ hy vọng là Washington sẽ có được lời hứa hẹn từ chính Tập Cận Bình Bắc Kinh sẽ ngừng xây trên biển Đông.
Năm quốc gia tranh chấp kia thực ra không làm gì nhiều trên biển Đông và không được coi như là mối đe dọa cho an ninh khu vực. Trong khi đó Trung Quốc chiếm giữ hơn 3.000 mẫu đất trong vùng và bị các quốc gia láng giềng xem là mối đe dọa lớn nhất cho ổn định khu vực.
Trung Quốc đã xây các trại lính và hoàn tất ít nhất một sân bay dài 3.000 mét. Vào tháng Tám vừa qua Ngũ Giác Đài cho biết sự bành trướng của Trung Quốc rất đáng ngại: hồi tháng Năm Bắc Kinh chỉ có 2.000 mẫu, ba tháng sau, họ đã cải tạo đảo hơn 2.900 mẫu.
Bắc Kinh thì tuyên bố hồi tháng Tám là họ đã ngưng việc cải tạo đảo, nhưng cho đến tuần rồi, các viên chức quân đội Hoa Kỳ cho biết là không có chỉ dấu rõ rệt nào Trung Quốc đã ngưng.
Bắc Kinh từng nói là họ có “chủ quyền không thể chối cãi” trên các nhóm đảo ở biển Đông và vùng biển lân cận và vẽ ra một vùng gọi là chín gạch kéo dài xuống gần tới bờ của đảo Borneo Mã Lai. Trung Quốc còn ráng biện hộ là tên tiếng Anh “South China Sea” có nghĩa là các đảo thuộc về Trung Quốc, mặc dầu tiếng Hoa chỉ có nghĩa là Nam Hải (biển Nam).
Đô Đốc Harry Harris, tư lệnh Hải Quân Hoa Kỳ vùng Thái Bình Dương không đồng ý. Ông nói rằng “Nam Hải chẳng phải của Trung Quốc cũng như Vịnh Mexico chẳng phải của Mexico”.
Trung Quốc vẫn bướng bỉnh với thái độ cho rằng họ chẳng làm gì sai trái cả. Phát ngôn nhân lãnh sự quán Trung Quốc phát biểu vào đầu năm nay, “Quyết tâm của Trung Quốc bảo vệ toàn vẹn chủ quyền và lãnh thổ là điều bất di bất dịch và không thể tranh cãi được”.
Cho đến nay không có nhiều chỉ dấu cho thấy Tập Cận Bình sẽ đồng ý ngưng xây đảo. Ngoại trưởng Kerry và các viên chức ngoại giao, quốc phòng sẽ gặp gỡ họ Tập vào thứ Sáu.
Radio Chân Trời Mới – Hoàng Thuyên tóm lược
Nguồn: Wall Street Journal