Đã 5 ngày kể từ khi sự việc hai đồn cảnh sát ở Đắk Lắk bị tấn công xảy ra khiến một số công chức và viên cảnh sát ở địa phương tử vong, đây là sự việc làm chấn động cả nước, bởi tính chất nghiêm trọng của nó xét về hành vi gây án, cộng với mức độ nhạy cảm chính trị và sắc tộc ở địa phương.
Nhưng cho đến nay thông tin về sự việc vẫn rất nhỏ giọt, không phải vì không có gì để báo chí khai thác bởi rõ ràng với một vụ việc như thế này thì có vô vàn câu hỏi vẫn còn đang treo lơ lửng chờ được trả lời. Nhưng bởi vì chính sách “hạn chế đưa tin” mà nhà nước ban hành và yêu cầu các cơ quan báo chí phải tuân thủ.
Hậu quả nhãn tiền là người dân bị đói thông tin bởi vì những gì mà nhà nước cung cấp cho báo chí quá là quá ít ỏi, trong khi báo giới lại không được phép tự mình khai thác. Nhưng hậu quả nghiêm trọng hơn nữa đó là nó tạo ra điều kiện xấu để nhà nước muốn nói gì thì nói, muốn tuyên truyền thế nào thì tuyên truyền, để rồi, toàn dân chỉ được nghe từ một phía và chỉ hiểu từ một góc độ.
Theo cơ quan công an thì đã có gần 50 người bị bắt vì thuộc diện tình nghi, nhà nước cũng đã kết luận luôn ai là đầu xỏ, và động cơ gây ra án mạng nghiêm trọng trên là gì. “Vì tiền, và vì bị xúi giục” là điều mà chính quyền đem ra để giải thích cho hành động tấn công trụ sở nhà nước và giết chết nhiều người. Liệu có quá đơn giản hay không?
Một người bình thường thì không ai lại tự dưng cầm súng lao vào ủy ban rồi bắn chết cán bộ chỉ vì có ai đó hứa cho tiền, đây là điều hoang đường. Đằng này, đây lại là một cuộc tấn công, mà theo mô tả của cơ quan chức năng, là có tính tổ chức cao. Tức là người ta phải lên kế hoạch, phải phân vai, phải bố trí nguồn lực. Mà muốn thực hiện thì phải có động cơ cực kỳ lớn vì hậu quả là rất khôn lường, đã làm là xác định tù tội, thậm chí nhận án tử. Không ai tự dưng lại lên kế hoạch tấn công trụ sở công an chỉ vì tiền cả, bởi vì ai cũng trân quý tự do và mạng sống của mình. Phải có động cơ gì ghê gớm lắm thì người ta mới bất chấp những thứ đó chứ không thể đơn thuần bị “xúi giục”.
Việc tìm ra chân tướng sự việc phải được thực hiện thông qua quá trình xét xử bởi toà án một cách công khai và công bằng. Với sự tiếp cận và đưa tin đầy đủ của báo chí và các cơ quan truyền thông. Để những người bị buộc tội có điều kiện nói ra câu truyện từ phía họ. Và cũng là dịp để cơ quan công tố trưng bày bằng chứng cho bàn dân thiên hạ được thấy. Cứ thế, cả hai bên đều có cơ hội được trình bày rõ ràng. Và người dân như vậy mới có thể hiểu sự việc một cách cặn kẽ.
Đằng này, giai đoạn điều tra mới chỉ bắt đầu, mà nhà nước đã ngay lập tức đưa ra kết luận về cả động cơ lẫn thủ phạm gây án. Đã thế lại không cho báo chí đưa tin một cách tự do và công khai. Như vậy, có phải là gây ra nghi ngại về tính minh bạch và trong sáng của luồng thông tin mà nhà nước đưa ra hay không?
Vì sao việc hiểu ngọn ngành sự việc lại quan trọng?
Bởi vì trong sự việc này, bắt và xét xử thủ phạm đúng là rất quan trọng. Luật pháp phải được duy trì, kẻ phạm pháp phải bị trừng phạt, và gia đình nạn nhân phải nhận được công lý. Nhưng quan trọng hơn nữa là hiểu rõ nguồn cơn để rồi tìm giải pháp để tránh những sự việc tương tự xảy ra trong tương lai. Nếu chúng ta chỉ chăm chăm tìm ra kẻ gây án và nhanh chóng giáng xuống đầu họ những bản án nặng nề để trừng trị thích đáng. Rồi sau đó ai về nhà nấy, sự việc khép lại, thì không được. Như vậy thì mới chỉ giải quyết vấn đề ở phần ngọn, chứ không truy ra vấn đề tận gốc rễ.
Tôi tin rằng không ai lại muốn có một vụ việc đau lòng như vậy xảy ra thêm lần nữa cả. Mà muốn ngăn chặn thì không còn cách nào khác là phải hiểu được ngọn ngành sự vụ để nhà nước biết cách mà giải quyết vấn đề một cách hệ thống. Người dân cũng cần biết cặn kẽ để mà ứng xử cho phù hợp.
Chúng ta muốn công lý, muốn đòi công bằng cho gia đình nạn nhân là điều rất tốt. Nhưng sẽ tốt hơn rất nhiều nếu trong tương lai sẽ không còn gia đình nào phải mất đi người thân ở những sự việc tương tự. Ngoài ra, chúng ta càng không muốn có oan sai ở những vụ việc như thế này. Nếu chẳng may một người, chỉ một người trong số gần 50 người bị oan, thế là sẽ sinh ra một gia đình bị nhấn chìm trong oan khuất và thù hận. Chúng ta không thể viện lý do đòi công lý để rồi đẻ ra bất công được.
Để đảm bảo điều đó không xảy ra thì không còn cách nào khác là phải công khai và minh bạch quá trình điều tra và xét xử. Chứ không thể tiếp tục cách làm như hiện tại. Khi mà bưng bít thông tin và vội vã kết luận đã làm hoen úa đi tính công minh của cả vụ việc.
Nguồn: FB Nguyễn Trường Sơn
XEM THÊM: