Các bạn đến coi đá banh trong phòng sinh hoạt Nhật báo Người Việt, ngoài những lúc hô lớn: “Vô! Vô đi!” hoặc “Xuống! Xuống nữa!” giống như ký giả Huyền Vũ trực tiếp truyền thanh, họ cũng hay đùa tếu với nhau. Ngày hôm qua, trong giờ nghỉ giữa trận Ðức với Bồ Ðào Nha, có người bàn rằng trong hiệp thứ nhì sắp tới Ðức chỉ cần phải thủ cho vững. Nhưng một ông bạn có óc hài hước sắc bén, phản đối: “Như vậy là Ðức đá cho Sài Gòn ăn còn chi?”
“Tại sao? Sài Gòn dính chi tới vụ đá banh này?”
“Vì Ðức mà thủ thì trở thành Thủ Ðức! Thủ Ðức bị nhập vô Sài Gòn rồi! Bộ Ðức đá cho Việt Nam đoạt cúp Euro hay sao?”
Nhà bình luận bóng đá thứ nhì nhún vai: “Việt Nam không cần cúp Euro, cũng không cần cúp Thế Giới! Luôn luôn có ba cái cúp bỏ túi rồi! Mà sắp có đến bốn cái cúp lận!”
Trước những đôi mắt chờ đợi của mọi người, ông nghiêm trang kể, “Ba thứ là cúp điện, cúp ga, và cúp nước!”
Còn cái cúp thứ tư?
“Cúp xăng tới nơi rồi!”
Nhà bình luận bóng đá không theo dõi tin kinh tế ở Việt Nam, không biết tin tức cập nhật. Vì chính quyền Hà Nội đã ngưng ý định cúp trợ cấp xăng dầu rồi, ít nhất là cho tới giờ. Mà ông bạn không theo dõi tin Việt Nam cũng có lý. Vì có lúc không biết đâu mà mò, tin kinh tế mà họ nói đi rồi nói lại, nghe như chuyện “Ông Nỉnh ông Ninh, ông ra đầu đình ông gặp ông Nảng ông Nang! Ông Nảng ông Nang, ông ra đầu làng ông gặp ông Nỉnh ông Ninh!”
Ngày 22 Tháng Ba năm 2008, ông Nguyễn Tấn Dũng đã tuyên bố rằng những khoản trợ cấp cho xăng dầu sẽ được bãi bỏ. Một người đóng vai thủ tướng nói thì đó là chính sách quốc gia, chắc sẽ làm y lời, ai cũng chờ xăng sắp lên giá! Ðến đầu Tháng Năm, ông Bộ Trưởng Tài Chánh Vũ Văn Ninh lại tuyên bố thêm rằng nếu giá dầu thô trên thế giới cứ ở trên mức 120 đô la Mỹ một thùng thì sẽ Việt Nam phải bãi bỏ trợ cấp cho giá xăng. Nghe nói chắc như đinh đóng cột. Nhưng ông Ninh nói đi xong, bèn nói lại ngay. Ông nói thêm rằng có 10 món hàng chắc chắn sẽ không thể cho lên giá, để ngừa lạm phát. Trong danh sách 10 món đó, có món xăng! Như vậy tức là ông Ninh sẽ cúp trợ cấp xăng, nhưng ông Nang thì nói sẽ không cúp!
Sau đó, giá dầu thô đã tăng lên đến 140 đô la (xăng phải lên giá!) nhưng lạm phát ở Việt Nam trong Tháng Năm lên tới 25.2% (không thể lên giá!) Ngày 10 Tháng Sáu, Thứ Trưởng Công Thương Nghiệp Nguyễn Cẩm Tú lại tuyên bố với báo chí rằng nhà nước sẽ “điều chỉnh” giá xăng vì giá dầu thô tăng lên quá cao. Nghe vậy thì chắc đảng Cộng Sản Việt Nam sắp làm đúng như lời ông Nguyễn Tấn Dũng báo trước, là trợ cấp xăng sẽ bị bãi bỏ vào đầu Tháng Bẩy. Và tại hội nghị kinh tế vùng Á Ðông ở Kuala Lumpur bữa Chủ Nhật rồi, ông Vũ Văn Ninh (vẫn ông Ninh) lại tuyên bố thêm rằng các món “bù lỗ” cho xăng không bị hủy bỏ trong Tháng Sáu này, chờ đến Tháng Bẩy sẽ tính sau! Ông quả quyết: “Chúng tôi sẽ giữ giá dầu xăng thấp, và sẽ điều chỉnh giá từng bước một!”
Bấy nhiêu tin tức về một chuyện, là giá xăng dầu, nghe một hồi chẳng ai nhớ được chính quyền cộng sản ở nước ta đang dự tính cái gì! Nghe tin tức kinh tế thì người Việt ta nên nghe mồm ông Ninh phát biểu hay từ miệng ông Nang nói ra?
Cuối cùng thì cho tới giờ không biết người dân Việt Nam sắp bị nạn cúp xăng hay chưa! Muốn biết rõ tin tức chắc phải nhờ ông Tổng Thống George W. Bush hỏi nhỏ ông Nguyễn Tấn Dũng khi ông tới Tòa Bạch Ốc trong tuần tới.
Năm ngoái, số tiền bù lỗ cho xăng dầu lên tới 500 triệu Mỹ kim. Năm nay vì giá xăng trên thế giới tăng, mỗi tháng đã phải bù 60 triệu, cả năm có thể lên tới 700 hay 800 triệu. Các nước nhập cảng xăng dầu đều phải thi hành chính sách bù lỗ cho các nhà nhập cảng để dân không phải trả giá cao quá. Muốn cho dân tập thói tiết kiệm xăng thì chính phủ phải giảm trợ cấp. Chính phủ Mã Lai Á đã can đảm làm ngay việc đó, giá xăng tăng ngay 40%. Nhà nước cộng sản chịu đựng được cảnh bù lỗ đó trong bao lâu nữa, chắc ông Bush sẽ không hỏi thẳng Nguyễn Tấn Dũng.
Nhưng nếu cúp trợ cấp xăng trong tháng tới thì lạm phát ở nước ta sẽ tăng lên nữa. Ông Nguyễn Tấn Dũng đã tiên đoán năm nay tỷ lệ lạm phát sẽ tới 22%, và có thể kéo dài trong vài năm nữa. Ðó là theo tin của báo Chosun Ilbo, Hàn Quốc, ngày 4 Tháng Sáu, 2008. Không biết lời tiên đoán này có tính toán với giá xăng mới hay chưa. Chắc phải tính xăng lên giá thì giá sinh hoạt nới tăng cao như vậy. Nhưng sau khi ông thủ tướng nói như thế, ngày 15 Tháng Sáu vừa rồi, ông Vũ Văn Ninh (lại ông Ninh) nói với Trung Quốc Bưu Báo rằng trong năm 2008 này tỷ lệ lạm phát sẽ xuống chỉ còn dưới 10%. Không biết nên tin lời ông Ninh, hay lời ông Nang!
Ở những nước như Trung Quốc, chính phủ có thể bao cấp, bù lỗ cho các công ty bán xăng, vì họ có một kho dự trữ ngoại tệ khổng lồ, chi ra dài dài chưa sợ hết, để bảo đảm dân Trung Hoa không đi biểu tình phản đối giá xăng trước ngày khai mạc Thế Vận Hội Bắc Kinh. Nhưng Việt Nam có bao nhiêu tiền dự trữ?
Buổi tối ngày Thứ Năm 19 Tháng Sáu, ông Vũ Văn Ninh (vẫn ông Ninh) cùng với ông Nguyễn Văn Giàu, thống đốc Ngân hàng Nhà nước đã họp báo theo lối truyền hình trực tuyến, công bố rằng kho bạc nhà nước có gần 21 tỷ đô la dự trữ. Ðây là một tin mừng. Nhưng mừng được bao lâu?
Có thể nhìn vào số khiếm hụt trong cán cân thương mại của Việt Nam, tức là số tiền chi ra về nhập cảng so với tiền thu vào nhờ xuất khẩu. Trong 5 tháng đầu năm nay, Việt Nam thiếu hụt 14 tỷ rưỡi đô la, so với hơn 4 tỷ trong cùng thời gian năm ngoái. Năm 2007, cả năm chỉ khiếm hụt 12 tỷ rưỡi, năm nay mới 5 tháng đã vượt qua rồi. Tính cho cả năm thì năm 2008 này cán cân thương mại Việt Nam sẽ hụt khoảng 25 tỷ. Sẽ phải kiếm ra tiền đâu đó để đắp vào lỗ hổng này, nhưng chưa hết. Còn phải trả khoảng 2 tỷ các món nợ ngoại quốc sẽ đáo hạn trong năm nay nữa; tổng cộng lên 27 tỷ đô la Mỹ.
Ðó là “đầu ra,” nói theo ngôn ngữ các nhà kinh tế. Còn đầu vào, hãy coi các con số năm ngoái làm chuẩn. Năm 2007 có khoảng 12 tỷ rưỡi đô la vào Việt Nam, gồm khoảng 7 tỷ đầu tư ngoại quốc (hứa 21 tỷ nhưng vào thật ít hơn), hơn 2 tỷ viện trợ của các nước, phần còn lại là do “đồng bào ruột thịt” ở nước ngoài đem về. Năm nay, số đầu tư ngoại quốc có thể lên 10 tỷ, nhưng còn phải chờ xem tình hình kinh tế ra sao người ta mới thực sự bỏ tiền vô. Vào đầu Tháng Sáu năm nay, các công ty quốc tế thẩm định tín dụng đã hạ thấp điểm, xếp Việt Nam vào loại cơ hội làm ăn thấp. Morgan Stanley tiên đoán đồng bạc Việt Nam sẽ tụt giá mạnh. Chuyện đó đang diễn ra: giá chính thức hơn 16 ngàn đồng một đô la, được phép du di 1%, nhưng giá chợ đen đã tới hơn 22 ngàn đồng một đô la. Công ty Daiwa Securities của Nhật Bản tiên đoán chính quyền Cộng Sản Việt Nam sẽ phải kêu cứu Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), vì hết tiền và khủng hoảng ngân hàng. Ông Bộ Trưởng Vũ Văn Ninh cực lực cải chính việc xin IMF cứu trợ, và chúng ta có thể cầu nguyện Trời Phật giúp ông Ninh. Không biết trong cuộc gặp gỡ với chính phủ Mỹ ông Nguyễn Tấn Dũng có ngỏ lời nhờ Mỹ giúp bảo IMF giúp ngay khi cần tới hay không. Một món quà mà ông Dũng có thể đem trao đổi, là cho các công ty dầu lửa Mỹ thêm cơ hội đầu tư vào Việt Nam. Ðó là lý do ông sẽ đến Texas, một trung tâm của dầu lửa Mỹ, với nhiều công ty vẫn ủng hộ liên danh Tổng Thống George W. Bush và Dick Cheney từ 8 năm qua.
Nếu số đầu tư ngoại quốc vào Việt Nam năm nay được 10 tỷ, nếu số tiền Việt kiều đem về không giảm cũng như số viện trợ, thì sẽ có khoảng 14 đến 15 tỷ đô la vào Việt Nam, để đắp vô lỗ hổng 27 tỷ. Không lẽ thiếu 12 tỷ phải “ăn vào vốn” trong số dự trữ ngoại tệ 21 tỷ? Như vậy liệu có đủ tiền bù đắp để kéo dài được 2 năm hay không?
Khi tình hình “căng” như vậy, thì phải giảm số tiền nhập cảng. Gần đây tiền vô Việt Nam tăng được 20% nhưng tiền ra tăng lẹ hơn, tới 60%. Món tăng nặng nhất là dầu lửa. Trước tình cảnh đó, người dân Việt Nam lại càng nên lo trước. Sẽ tới lúc nhà nước sẽ cúp trợ giá xăng, dân ta sẽ được tập thể dục nhiều hơn bằng cách đi bộ và đạp xe đạp! Chờ đến năm nào đó, sẽ đạo cúp đá banh thật chứ không phải chỉ có cúp điện, cúp nước! Trong khi chờ đợi, có thể giải trí bằng cách theo dõi các bản tin kinh tế xem ông Nỉnh ông Ninh nói thế nào. (Người Việt; Thursday, June 19, 2008)
Ngô Nhân Dụng