Sắc lệnh hành pháp nhằm mục đích xóa bỏ cơ quan chủ quản của VOA, RFA, RFE/RL và các cơ quan thông tấn khác do chính phủ Hoa Kỳ tài trợ
Theo thông báo chấm dứt tài trợ mà RFA nhận được, các khoản tài trợ liên bang dành cho Đài Á châu Tự do và các mạng lưới đối tác đã bị chấm dứt vào sáng thứ Bảy.
Một sắc lệnh hành pháp do Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump ban hành vào cuối thứ Sáu yêu cầu cắt giảm các cấu phần phi pháp định của Cơ quan Truyền thông Toàn cầu Hoa Kỳ (USAGM) – cơ quan liên bang tài trợ cho RFA và một số tổ chức tin tức toàn cầu độc lập khác.
Quốc hội Hoa Kỳ cấp kinh phí cho USAGM, sau đó cơ quan này giải ngân cho các cơ quan truyền thông được tài trợ.
Sắc lệnh ngắn gọn kêu gọi loại bỏ “ở mức tối đa phù hợp với luật hiện hành” đối với USAGM và sáu tổ chức chính phủ không liên quan khác hoạt động trong lĩnh vực bảo tàng, tình trạng vô gia cư, phát triển doanh nghiệp của người thiểu số, v.v.
Sắc lệnh này nhắm đến “các thành phần không được quy định bởi luật pháp” của USAGM, còn RFA trên thực tế được thành lập theo luật định, nghĩa là cơ quan này được thành lập theo luật của Quốc hội, cụ thể là Đạo luật Phát thanh Quốc tế.
Trong một lá thư gửi cho chủ tịch RFA hôm thứ Bảy, được cố vấn đặc biệt của USAGM Kari Lake ký, người này có chức danh được liệt kê là “Cố vấn cấp cao cho quyền giám đốc điều hành với thẩm quyền được quyền giám đốc điều hành ủy quyền,” thông báo rằng khoản tài trợ liên bang của RFA đã bị chấm dứt và RFA có nghĩa vụ “hoàn trả nhanh chóng bất kỳ khoản tiền nào chưa được giải ngân.” Lá thư nêu rõ RFA có thể kháng cáo trong vòng 30 ngày.
Hiện vẫn chưa rõ RFA sẽ chấm dứt hoạt động khi nào và như thế nào, nhưng RFA chỉ được tài trợ thông qua các khoản trợ cấp của liên bang.
Trong tuyên bố đưa ra hôm thứ Bảy, Chủ tịch RFA Bay Fang cho biết sẽ phản đối lệnh này.
“Việc chấm dứt tài trợ đối với RFA là phần thưởng cho những kẻ độc tài và chuyên chế, bao gồm cả đảng Cộng Sản Trung Quốc, những kẻ không muốn gì hơn là ảnh hưởng của họ không bị kiểm soát trong môi trường thông tin,” tuyên bố cho biết. “Thông báo hôm nay không chỉ tước quyền của gần 60 triệu người tìm đến RFA để biết sự thật hàng tuần, mà còn làm lợi cho những kẻ thù của Hoa Kỳ bằng chính chi phí của chúng ta.”
Là một kênh tin tức độc lập về mặt biên tập được tài trợ thông qua một đạo luật của Quốc hội, RFA bắt đầu phát sóng tiếng Quan Thoại đầu tiên vào năm 1996, và mở rộng trong những năm tiếp theo với tổng cộng chín ngôn ngữ: tiếng Quảng Đông, tiếng Duy Ngô Nhĩ, tiếng Tây Tạng, tiếng Hàn, tiếng Khmer, tiếng Việt, tiếng Miến Điện và tiếng Lào.
Chương trình tin tức của RFA được phát sóng qua radio, truyền hình, phương tiện truyền thông xã hội và web ở những quốc gia có ít hoặc không có báo chí tự do. RFA thường xuyên cung cấp tin tức không bị kiểm duyệt, không mang tính tuyên truyền. Vì RFA đưa tin về các quốc gia và khu vực khép kín như Triều Tiên, Tây Tạng và Tân Cương, nên bản dịch tiếng Anh của đài vẫn là nguồn thông tin chính từ rất nhiều nơi trong các khu vực này.
Cơ quan chủ quản của RFA, USAGM, quản lý các đài phát thanh hoạt động ở hơn 60 ngôn ngữ và tiếp cận được hàng trăm triệu khán giả. Trong số đó có Đài Châu Âu Tự do, vào thứ Bảy đã đưa tin rằng các khoản tài trợ của họ cũng đã bị chấm dứt. Đài Tiếng nói Hoa Kỳ (VOA) và Văn phòng Phát thanh Cuba do USAGM trực tiếp điều hành, đã cho tất cả nhân viên nghỉ hành chính có hưởng lương vào thứ Bảy.
Trong một bài đăng trên Facebook, Giám đốc VOA Michael Abramowitz đã viết: “Sáng nay tôi biết rằng hầu như toàn bộ nhân viên của Đài Tiếng nói Hoa Kỳ – hơn 1.300 nhà báo, nhà sản xuất và nhân viên hỗ trợ – đã bị cho nghỉ hành chính ngày hôm nay. Tôi cũng vậy.”
Giám đốc Chương trình Ủy ban Bảo vệ Nhà báo Carlos Martinez de la Serna đã thúc giục Quốc hội khôi phục nguồn tài trợ cho USAGM, “nơi cung cấp tin tức không bị kiểm duyệt tại các quốc gia mà báo chí bị hạn chế.”
“Thật vô lý khi Nhà Trắng tìm cách phá hoại cơ quan do Quốc hội tài trợ, hỗ trợ báo chí độc lập, thách thức những luận điệu tuyên truyền của các chế độ độc tài trên khắp thế giới,” ông cho biết trong một tuyên bố.
Những nhà nghiên cứu Trung Quốc cảnh báo rằng việc đóng cửa RFA nói riêng có thể ảnh hưởng đến khả năng đối phó với chính quyền Bắc Kinh.
“Đài Á châu Tự do đóng vai trò quan trọng trong việc chống lại ảnh hưởng của Trung Quốc bằng cách cung cấp tin tức chính xác và không bị kiểm duyệt cho khán giả đang phải đối mặt với tuyên truyền không ngừng nghỉ từ Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa,” Dân biểu Ami Bera thuộc đảng Dân chủ ở bang California đã viết trong một bài đăng trên X. “RFA giúp thúc đẩy các giá trị của Hoa Kỳ trong bối cảnh cuộc cạnh tranh nước lớn đang diễn ra với Trung Quốc và vạch trần những hành vi vi phạm nhân quyền nghiêm trọng như nạn diệt chủng người Duy Ngô Nhĩ và các hoạt động bí mật của Bắc Kinh ở nước ngoài.”
Cựu Đại sứ Hoa Kỳ tại Nga Michael McFaul gọi việc giải thể RFA và các đài khác là “món quà khổng lồ cho Trung Quốc,” trong khi Maya Wang của Tổ chức Theo dõi Nhân quyền [HRW] đăng rằng ở những nơi như Tân Cương và Tây Tạng: “Đài Á châu Tự do là một trong số ít có thể đưa thông tin ra ngoài. Sự sụp đổ của nó có nghĩa là những nơi này sẽ trở thành hố đen thông tin, đúng như đảng Cộng Sản Trung Quốc mong muốn.”
Trong một tuyên bố do USAGM đưa ra vào tối thứ Bảy và được bà Lake đăng lên X, cơ quan này tự coi mình là “không thể cứu vãn” do một loạt các phát hiện về vi phạm an ninh và tư lợi, mặc dù có rất ít thông tin chi tiết được cung cấp.
“Từ trên xuống dưới, cơ quan này là một sự thối nát và gánh nặng khổng lồ đối với người đóng thuế Hoa Kỳ — một rủi ro an ninh quốc gia — và không thể cứu vãn. Mặc dù có những điểm sáng với những nhân sự là những công chức tài năng và tận tụy, nhưng những người này là ngoại lệ chứ không chiếm đa số,” tuyên bố viết.
Nguồn: RFA