Liên Bang Xô Viết

Lãnh tụ Liên Xô Mikhail Gorbachev tại Edinburgh, Scotland tháng 12/1984. Ảnh: Bryn Colton/Getty Images

Di sản bị tranh chấp của Gorbachev

Mikhail Sergeyevich Gorbachev, người mà báo chí Nga đưa tin hôm nay (30/8/2022) qua đời ở tuổi 91 sau một thời gian dài ốm đau, là một điểm sáng hiếm hoi trong lịch sử bi thảm, nghiệt ngã, đẫm máu của nước Nga. Ngay cả trong những khoảnh khắc tồi tệ nhất của mình, ông ta vẫn toát lên sự ấm áp và luôn luôn lạc quan và hài hước. Là một người đam mê chính trị, ông không cố bám vào quyền lực vì quyền lực.

Mikhail Gorbachev, tổng bí thư cuối cùng của đảng Cộng Sản Xô Viết, khi đế chế cộng sản toàn trị Liên Bang Xô Viết sụp đổ 30 năm trước (25/12/1991). Ảnh: Radio Free Europe

30 năm ngày tàn của Liên Xô

Lý do đế chế Xô Viết sụp đổ thì có nhiều, và các học giả vẫn còn tốn nhiều thì giờ để lý giải. Nhưng có lẽ đa số người quan sát thời cuộc đều đồng ý 3 nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của “Đế chế ma quỉ” đó: (i) bản chất mâu thuẫn của thể chế toàn trị; (ii) sự chuyển hoá của xã hội và sự bảo thủ của kẻ cầm quyền; và (iii) kinh tế suy thoái liên tục và tham nhũng. Có thể kể nguyên nhân thứ 4 là địa phương không phục tùng trung ương.