Trong những ngày đầu năm này, đi đâu người ta cũng thấy băng rôn và khẩu hiệu treo đầy đường, đầy tường, đầy cây, đầy cột, màu đỏ chót; đâu đâu cũng thấy toàn là “Thi đua lập thành tích chào mừng Đại hội Đảng lần thứ…”. Cả nước phủ đầy một màu “lễ hội đỏ”. Bất chợt, tôi tự hỏi, thế còn cái dự án Bôxit “khả thi” kia, nó đang triển khai ồ ạt – bất chấp những lời can ngăn của các nhà khoa học, trí thức, đông đảo tầng lớp nhân dân trong và ngoài nước liên quan đến vấn đề về quân sự, văn hóa, kinh tế…, của cả dân tộc Việt Nam nói chung, và bất chấp nỗi thống khổ của người dân Tây Nguyên nói riêng vì bị dồn vào bước đường cùng – có lập được nhiều “thành tích” để kịp dâng lên Đại hội Đảng kỳ này hay không? Hỏi thì cũng để mà hỏi cho “đau lòng con quốc quốc” thế thôi, cũng như khẩu hiệu chỉ để trưng cho “rác” mắt và tốn tiền của dân nghèo, chứ ai lại ngây thơ, ngờ nghệch quá mức đi tin vào mấy cái băng rôn, khẩu hiệu của mấy ông Đảng và Nhà nước trong thời đại bùng nổ thông tin ngày nay. Giống như chuyện bầu bán nguyên thủ quốc gia trong kỳ đại hội sắp tới này là chuyện của mấy ông cầm quyền trên cao, vừa lăm le, vừa cầm chắc tay súng, vừa nói chuyện Việt Nam tôn trọng nhân quyền, Việt Nam phát triển kinh tế vững mạnh, Việt Nam đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc…, chứ đâu phải là chuyện của quần chúng nhân dân tay không tấc sắt, suốt đời “côi cút làm ăn, toàn lo nghèo khó” thì làm gì có búa, có liềm mà cầm?
Tôi vừa có chuyến đi du ngoạn ở Tây Nguyên về. Lòng đau như cắt, nước mắt đầm đìa trong tim khi nhìn thấy hàng trăm khu nhà nơi đây tan hoang. Cả hàng chục cây số không có một bóng người. Ra đến tận đầu đường, mới nhìn thấy lác đác vài ba hộ dân còn ở lại để bám giữ cái cổng chào to đùng cách mạng: “Quyết tâm giữ vững danh hiệu thôn văn hóa”. Ai? Ai đã đuổi dân lành đi khỏi vùng đất đã gắn bó với cơ nghiệp từ bao đời nay của họ, để còn lại một số người “ngoan cố” còn giữ vững quyết tâm để xây dựng thôn văn hóa, như quyết tâm của cả dân tộc ta đã đánh thắng đế quốc Mỹ trước đây? Riêng câu hỏi này thì không rơi tõm vào thinh không đâu nhá, và ai cũng có thể trả lời vanh vách nếu được hỏi.
Tôi lại đi lảng vảng vào khu vực khai thác dự án. Nếu đường đường chính chính mà đi, thì đến tận thế, may chi mới được vào. Lòng tôi thắt nghẹn khi nghĩ rằng, trên đất của quê hương mình, người dân phải sống như một kẻ lưu vong. Chao ôi, mật độ công an ở đây dày đặc, sẵn sàng tịch thu máy ảnh của bạn vì đã có quy định cấm quay phim, cấm chụp hình (dự án khả thi, khỉ tha gì mà lén lén, lút lút thế không biết). Còn nếu bạn chỉ cần có một hành động tỏ ra “khác thường” thì… có Chúa mới biết được mọi chuyện. Và, công an ở đây, dù vị trí địa lí, địa hình có hiểm trở bao nhiêu đi chăng nữa, dù khó khăn chồng chất khó khăn, thì họ vẫn “hoàn thành rất xuất sắc” nhiệm vụ được giao, là không để dân ở đây biểu tình, “quan tâm” đặc biệt đến đời sống của mọi tầng lớp nhân dân, canh phòng cẩn mật khu dự án, đồng thời đảm bảo an ninh cho “quân” Tàu ở đây. Nhưng nếu bạn quan tâm, rốt cuộc, bọn Tàu đổ bộ vào đây có đông không thì đi mà hỏi người dân địa phương cho nó nhanh. Đừng có tưởng là người dân địa phương ở đây không biết tí gì nhé. Họ biết đủ chuyện mà cánh nhà báo “lề phải” ở ta chưa chắc đã biết, mà nếu biết thì cũng còn lâu mới dám đưa tin, ví dụ như chuyện bọn Tàu đi làm lúc nào cũng có ô tô đưa đón hẳn hoi và chúng hiếm khi mới đi lẻ tẻ, hay chuyện bọn chúng chơi gái như điên nhưng vẫn được pháp luật nước ta bảo vệ hẳn hoi chứ không phải như chuyện ông Cù Huy Hà Vũ gặp bạn trong khách sạn rồi bị tra hỏi, bị khám nhà, lại còn bị bắt giam vì tội lật đổ chính quyền nhân dân đâu nhé! Cần phân biệt sự khác nhau này của dân ta với “quân” Tàu để khỏi “bị” ngạc nhiên. Sống ở đâu phải quen với môi trường ở đó. Đừng có “dại dột” thắc mắc mà rước họa vào thân, khổ mình, thêm khổ người !!!
“Miệng kẻ sang có gang có thép”, còn “miệng” của “nhà khó” thì “vừa nhọ vừa thâm”. Miệng nào mà chẳng là miệng. Nhịn cái gì còn dễ, chứ ai lại đi nhịn… miệng bao giờ. Thế nên, mới có chuyện khẩu hiệu: “dân biết, dân bàn, dân kiểm tra”. Người dân ở đây “biết” là biết rằng, hàng trăm nghìn hécta đất của họ bị nhà nước cộng sản cưỡng chiếm trắng trợn để đẻ ra cái dự án bauxite Tây Nguyên vừa ngu xuẩn lại vừa nguy hại kia.
Họ cũng biết rằng, tương lai con em của họ sẽ không còn những ngày gọi nhau í ới vui vẻ mỗi ngày trên nương rẫy. Cả nền văn hóa của Tây Nguyên rồi sẽ bị chà đạp, hủy diệt không thương tiếc. Họ biết, rồi đây, “lệnh tập trung” của Đảng và Nhà nước sẽ “dồn” họ về vùng trũng của khu dân cư đầy lau lách, sát bên cạnh mấy cái hồ chứa chất thải bùn đỏ độc hại cạn hơn cả ao tù nước đọng, có nguy cơ tràn và tàn phá lan rộng không biết đến đâu, nhưng mỗi
Bất chợt, lòng tôi vang vọng hai câu thơ đã lâu lắm rồi của thi sĩ Nguyễn Đình Thi trong bài thơ Đất nước: “Ôi những cánh đồng quê chảy máu. Giây thép gai đâm nát trời chiều…”
Quê hương, ngày 11 tháng 01 năm 2011
Thái Nguyễn