Sáng ngày 1/11/2004, cả trăm người dân khu vực lòng hồ Ba Bàu (xã Hàm Thạnh, huyện Hàm Thuận Nam, tỉnh Bình Thuận) đã kéo tới cửa xả nước của hồ Ba Bàu để đưa ra yêu sách: “Yêu cầu cơ quan chức năng trả lời rõ ràng thời gian đền bù những vùng đất ngập úng của người dân sau khi diện tích đất trong lòng hồ của họ trước đây đã bị lấp để tích trữ nước!” Kèm theo là lời tuyên bố của những người lãnh đạo cuộc nổi dậy: “Sẽ mở khoang xả nước, nếu chính quyền tiếp tục trả lời không rõ ràng!” Tin từ quốc nội cho biết, Hồ Ba Bàu trước đây chỉ là một đập tràn bình thường, không tích nước. Năm 2002, đập này được xây thành thành hồ chứa để tưới nước cho khoảng 800 ha lúa trong vùng. Tuy nhiên, cũng vì dùng để tích nước cho nên đã biến chừng 100 ha đất đang sản xuất của 103 hộ người dân địa phương bị ngập nước, cũng có nghĩa là mất trắng. Chính quyền tỉnh Bình Thuận ra tuyên bố yêu cầu dời dân ra khỏi khu vực lòng hồ, đồng thời hứa hẹn đền bù cho dân. Từ năm 2002, đến năm 2003, rồi chờ mãi trong bức xúc tột cùng cho đến tháng 9/2004, người dân mới được tin huyện Hàm Thuận Nam chỉ mới vừa hoàn tất thủ tục xin chủ trương đền bù và đến ngày 21/10/2004 Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Bình Thuận mới chính thức ra công văn chấp thuận chính sách đền bù(!).
Quá bất mãn trước sự trì trệ, chậm chạp đến mức coi thường người dân của giới lãnh đạo chính quyền, ngày 1/11/2004 mới đây trên 100 người dân địa phương đã lập tức kéo đến khu vực trạm xả nước để tính chuyện phải trái với chính quyền. Một số đồng bào đã nhẩy vào 1 trong 18 khoang chặn nước, vặn ngay van xả, khiến cho nước trong đập tuôn ra nhanh chóng. Ông chủ tịch huyện Hàm Thuận Nam cũng có mặt tại nơi đó và yêu cầu ngưng xả nước, rồi hứa sẽ sớm đền bù nhưng mọi việc xem như đã quá muộn! Cũng trong lúc đó, nhiều người dân khác tiến tới mở tiếp khoang chặn nước thứ hai. Chưa hết, để bảo vệ lực lượng của mình, hàng chục thanh niên trong xã Hàm Thạnh và phụ cận đã đứng thành hàng rào ngăn không cho các cán bộ chính quyền đóng khoang nước. Một đoàn công tác tư tưởng của huyện Hàm Thuận Nam được mời đến để kêu gọi người dân ngưng xả nước nhưng không giải quyết được gì; trong khi đó, mực nước bắt đầu dâng lên ngày càng cao. Tại đập tràn Phú Hội, xã Hàm Mỹ (cũng thuộc huyện Hàm Thuận Nam) nước dâng lên tới gần mực nước cơn lũ trong những năm trước. Mãi đến gần 11 giờ đêm cùng ngày, chính quyền đã đưa lực lượng công an của tỉnh Bình Thuận đến để đe dọa sử dụng bạo lực trấn áp thẳng tay những người dân phản kháng. Lúc đó, nhắm thấy tình hình có thể diễn ra bất lợi cho đồng bào, các nhân vật lãnh đạo trong nhóm phản kháng đã đề nghị đồng bào rút lui, nhằm tránh thiệt hại và bảo toàn lực lượng cho những đợt đấu tranh sau này nếu cần. Tức là cuộc đấu tranh trực diện của đồng bào đã kéo dài chừng 15 tiếng đồng hồ và sau đó 2 khoang xả của đập hồ Ba Bàu mới được đóng lại. Chính quyền địa phương ước đoán lượng nước bị thất thoát trong vụ nổi dậy này lên đến trên 1,5 triệu m3, gây thiệt hại cho khoảng 250ha lúa vụ mùa vì thiếu nước, tính ra gần 2 tỷ đồng bị mất trắng. Ngoài ra, vụ việc này cũng ảnh hưởng đến tình hình hạn hán gay gắt hiện nay; không chỉ nông dân thiếu nước tưới ruộng mà người dân thành phố Phan Thiết cũng cần thêm nguồn nước sinh hoạt hàng ngày. Và chính vì điểm “nhạy cảm” này mà chính quyền, công an tỉnh Bình Thuận đang vin vào đó để “trả thù” đối với những người dân phản kháng tại xã Hàm Thạnh.
Qua cuộc phản kháng tự phát này của đồng bào, chúng ta thấy có nhiều điều rất đáng nói.
