Văn phòng II Viện Hóa Đạo thành lập theo Giáo chỉ số 9 của Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang ban hành ngày 8.9.2007 đã chính thức ra mắt tại cuộc họp báo hôm thứ bảy 13.10.2007 tại Westminster Civic Center, Quận Cam, Nam California, nơi được mệnh danh là thủ đô chính trị của Người Việt tị nạn tại Hoa Kỳ.
Đến tham dự có khoảng 200 ký giả các báo chí lớn, đài Truyền hình, đài Phát thanh, các nhân sĩ và đại diện các tổ chức, hội đoàn, đảng phái của người Việt tại vùng Nam California.
Đại lão Hòa thượng Thích Hộ Giác, Phó Viện trưởng Viện Hóa Đạo kiêm Chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo, chủ tọa cuộc hop báo cùng với một số thành viên trong Văn phòng II Viện Hóa Đạo: Hòa thượng Thích Chánh Lạc, Pháp sư Niên trường Thích Giác Đức, Hòa thượng Thích Chơn Trí, Hòa thượng Thích Huyền Việt, Thượng tọa Thích Viên Lý, Thượng tọa Thích Giác Đẳng và Cư sĩ Võ Văn Ái.
Mở đầu, Đại lão Hòa thượng Thích Hộ Giác đọc Thông bạch của Văn phòng II Viện Hóa Đạo nhân ngày ra mắt, tuyên bồ tình hình Pháp nạn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) trở nên nguy kịch hơn bao giờ hết theo diễn biến gần đây, mà Đức Đệ tứ Tăng thống đã nêu rõ trong Giáo chỉ qua ba nhận định về hiện trạng Giáo hội từ năm 1981 cho đến 2007 trong số bảy nhận định, đồng thời nêu ra những lý do Giáo chỉ số 9 được ban hành theo sự chỉ đạo của Đức Tăng thống, hình thành Văn phòng II Viện Hóa Đạo đại diện cho Viện Hóa Đạo tại hải ngoại để truyền đạt chủ trương, đường lối và hoạt động của Giáo hội trong nước thông qua các cơ sở của Giáo hội ở hải ngoại, các cộng đồng Phật giáo và cộng đồng Người Việt hải ngoại nói riêng, và trong cộng đồng thế giới nói chung.
Qua Thông bạch, nhân danh Chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Đại lão Hòa thượng Thích Hộ Giác, thay mặt cho toàn thể mười bốn thành viên, tuyên bố chính thức ra mắt Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, và bắt đầu công khai hoạt động kể từ hôm nay với 14 thành phần nhân sự mới (xem Nguyên văn Thông Bạch đính kèm).
Sau đó, Thượng tọa Thích Giác Đẳng, Tổng ủy viên Truyền thông điều hợp cuộc họp báo để ghi nhận các câu hỏi của báo chí và thỉnh mời chủ tọa đoàn hồi đáp. Điều đáng ghi nhận là dù đến từ những cơ quan báo, chí, truyền thanh, truyền hình, hay đoàn thể khác nhau, nhưng những câu hỏi nêu ra nói lên mối quan tâm về sinh mệnh của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) trước sự tấn công đàn áp của nhà cầm quyền Hà Nội. Sự tấn công này đang diễn ra thông qua các cơ quan truyền thông đại chúng, truyền thanh, truyền hình trong nước nhằm vu cáo, hăm dọa, kết án không bằng chứng hàng giáo phẩm GHPGVNTN. Trong số nhiều câu hỏi, có ba câu liên quan đến hiện tình nóng bỏng của Giáo hội:
Thứ nhất, ký giả Nguyễn Huy, báo Người Việt, nêu ra hai thắc mắc: một là việc Thượng tọa Thích Viên Lý trước đây là Tổng Thư ký Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ – Văn phòng II Viện Hóa Đạo, nay tại sao còn thiết lập một Văn phòng II Viện Hóa Đạo khác ; hai là có tin Giáo sư Võ Văn Ái tham gia Đại lễ Phật Đản do nhà cầm quyền Hà Nội tổ chức năm tới. Trong tư cách phát ngôn nhân Viện Hóa Đạo trong nước, Cư sĩ Võ Văn Ái giải thích rằng Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất trải qua hai thời kỳ cực kỳ khó khăn có nguy cơ bị tiêu diệt. Năm 1992, khi Đức Đệ Tam Tăng thống, Cố Đại lão Hòa thượng Thích Đôn Hậu viên tịch tại Huế. Ngài trao quyền kế tục điều hành Giáo hội cho Hòa thượng Thích Huyền Quang. Liền đó, nhà cầm quyền cộng sản truy bức và đàn áp nhằm ngăn cản sự phục hồi sinh hoạt của Giáo hội trong thực tế dưới quyền lãnh đạo kế tục của Hòa thượng Thích Huyền Quang. Cùng thời gian này, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất Hải ngoại tại Hoa Kỳ ra đời đáp lời kêu gọi qua Tâm thư của Đức Đệ Tam Tăng thống Thích Đôn Hậu năm 1991. Trước nguy cơ bị khống chế hoạt động, Hòa thượng Thích Huyền Quang nhân danh Quyền Viện trưởng Viện Hóa Đạo ra Quyết định số 27 ngày 10.12.1992 thiết lập Văn phòng II Viện Hóa Đạo và giao cho Giáo hội vừa thành lập tại Hoa Kỳ kiêm nhiệm để tiếp tục điều hành Phật sự và vận động phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý cho Giáo hội, nếu Viện Hóa Đạo trong nước bị khống chế.
Nay vào năm 2007, Giáo hội dần dà phục hồi trong thực tế. Không còn là một cơ sở bị cô lập ở Quảng Ngãi, nơi Hòa thượng Thích Huyền Quang bị quản chế, gọi là Văn phòng Viện Hóa Đạo Lưu vong. Trái lại, Hội đồng Lưỡng viện (gồm Viện Tăng thống và Viện Hóa Đạo) được phục hồi tại Đại hội Bất thường ở Tu viện Nguyên Thiều, tỉnh Bình Định, ngày 1.10.2003, với vị 39 Hòa thượng, Thượng tọa thành viên. Hai năm vừa qua, 22 Ban Đại diện GHPGVNTN được hình thành tại các tỉnh miền Trung và miền Nam. Mỗi Ban Đại diện có hàng chục thành viên với những chức vụ khác nhau điều hành Phật sự. Thế nhưng, sau cuộc hiện diện cứu trợ Dân oan khiếu kiện tại tiền đình Văn phòng 2 Quốc hội ở Saigon của Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ và chư Tăng Viện Hóa Đạo hôm 17.7, và sau chuyến ra Hà Nội cứu trợ Dân Oan của Thượng tọa Thích Không Tánh hôm 23.8, một chiến dịch vu cáo, răn đe, hăm dọa trên báo chí truyền thông của Nhà nước suốt gần hai tháng ròng có nguy cơ đưa tới cuộc đàn áp, bắt bớ quy mô. Cộng thêm một số chư Tăng và Phật tử hoặc không am hiểu đường lối và lập trường dân tộc của Giáo hội, hoặc manh động, cơ hội, làm biến chất và phá hoại công cuộc vận động phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý của GHPGVNTN, đồng thời gây phân hóa, tạo ly gián và âm mưu dập tắt tiếng nói của Giáo hội trên trường quốc tế. Nên Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang ban hành Giáo chỉ số 9 như một biện pháp tự vệ cùng tiên liệu đối phó với tình hình. Giáo chỉ cho thành lập Văn phòng II Viện Hóa Đạo, trực thuộc Viện Hóa Đạo trong nước, chứ không còn là bộ phận tách rời nằm trong khuôn khổ của Giáo hội tại Hoa Kỳ như năm 1992. Văn phòng II Viện Hóa Đạo nối tiếp nhiệm vụ và hoạt động của Giáo hội gặp lúc Viện Hóa Đạo trong nước bị đàn áp không thể hoạt động, và là đại diện duy nhất của Viện Hóa Đạo, GHPGVNTN, tại hải ngoại trong nhiệm vụ liên hệ, xây dựng và chỉ đạo các Giáo hội Hải ngoại tại các châu lục.
Xem vậy thì không có gì thay đổi trên thực chất mà chỉ là một bước tiến vừa phát huy vừa thích nghi với tình hình và xu thế thế giới.
Còn việc tham gia Đại lễ Phật Đản do nhà cầm quyền Hà Nội tổ chức năm tới, ông Võ Văn Ái bác bỏ tin đồn này. Vì ông không có một liên hệ nào với nhà cầm quyền Cộng sản trên bất cứ lĩnh vực nào trong quá khứ, trong hiện tại cũng như trong tương lai.
Thứ hai, ký giả Hoàng Phúc hỏi rằng Nhà cầm quyền Cộng sản Việt Nam đang vận động để tổ chức Đại lễ Phật Đản năm 2008. Điều đó nếu xẩy ra, GHPGVNTN có tham dự Đại lễ đó hay không? Pháp sư Niên trưởng Thích Giác Đức trả lời rằng: “Là một tu sĩ và chúng ta nếu ai là người Phật giáo rất là mừng khi thấy có Phật Đản của LHQ về Việt Nam tổ chức. Nhưng nếu chúng ta nhìn kỹ một chút và nghiên cứu kỹ vấn đề một chút là chúng ta đang bị lừa. Chúng ta đang bị lừa ở cái điểm là họ muốn có những các Thầy ở ngoại quốc về đợt một, đợt hai để sơn phết lên một cái chế độ mà nó đã mục nát về vấn đề tín ngưỡng. Nhưng họ lại sơn lên cái vết sơn đây là tự do và nhiều màu sắc lắm. Thế thì đến năm tới họ sẽ sơn thêm là mời các quốc gia. Các quốc gia ấy là ai? Là các quốc gia Phật giáo. Các quốc gia Phật giáo ấy đã từng làm lễ Phật Đản trong nhiều năm. Mà cái người đưa ra lễ Phật Đản và thành công ở LHQ là vị đệ tử đầu của chúng tôi, là người gốc Do Thái, là Thượng tọa Bodhi và đã là người đã làm lễ đầu tiên năm 2000 tại tòa nhà LHQ. Và rồi nhiều quốc gia, và rồi một nhà tu Việt Nam lại đưa cái vấn đề đó để chuyển cho Thầy Lê Mạnh Thát. Thầy Lê Mạnh Thát đi đăng ký để ghi danh xin làm lễ Phật Đản. Thế là cơ hội của Nhà nước được dùng một thứ sơn mới và thứ sơn này là “UN Paint” để mà “paint” lên cái bộ mặt rách nát đầy độc tài của Việt Nam rằng chúng tôi có tự do tín ngưỡng. Nhưng mà rồi sau đó đi về đâu? Ngay trong lúc đó là một mặt. Mặt thứ hai là phải xuyên tạc, bôi nhọ, vu khống Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ và cô lập Đức Tăng thống Thích Huyền Quang và xin trân trọng mời ngài, nếu ngài đau thì chúng tôi mang võng lên cáng và có bác sĩ đi theo ngài và thỉnh ngài ra làm Pháp chủ Giáo hội Nhà nước ở ngoài Hà Nội và đồng thời dự lễ Phật Đản. Tức là “bắt cóc” Đức Tăng thống một cách lễ phép”.
Thứ ba, ký giả Ỷ Lan, Đài Á châu Tự do, xin Văn phòng II Viện Hóa Đạo bình luận về bức thư của Hòa thượng Thích Thắng Hoa nhân danh Hội đồng Giáo phẩm gửi văn thư chất vấn Đức Tăng thống Thích Huyền Quang về Giáo chỉ số 9. Trước tiên Pháp sư Niên trưởng Thích Pháp Đức cho biết về cá nhân Hòa thượng Thích Thắng Hoan mà Pháp sư quen biết từ năm 1954. Pháp sư thông cảm những bực mình và những bất mãn qua lá thư. Nhưng Pháp sư đau buồn là trong thư này có lời nói vô lễ, hỗn xược với Đức Tăng thống, cho rằng Giáo chỉ đầy tham sân si. Điều này Pháp sư phản đối.
Cư sĩ Võ Văn Ái, một lần nữa với tư cách phát ngôn nhân Viện Hóa Đạo trả lời câu hỏi trên như sau: “Giáo chỉ trong tôn giáo tương đương như một Sắc luật trong một quốc gia. Một khi sắc luật được ban hành thì người công dân của nước ấy tuân thủ. Cũng vậy khi một Giáo chỉ do Đức Tăng thống ban hành, chư Tăng Ni và Phật tử khâm tuân. Đặc biệt Giáo chỉ số 9 vừa ban hành là Giáo chỉ đặt vấn đề tồn vong của Giáo hội trước hiện tình nguy biến. Chỉ có những ai ở ngoài Giáo hội, hoặc những ai ở trong Giáo hội mà không đặt vấn đề tồn vong của Giáo hội mới không khuân tâm Giáo chỉ.
Mặt khác, một văn thư của cấp dưới gửi lên cấp trên, thì dù ngoài đời hay trong đạo, từ nhà nước đến tôn giáo, theo nguyên tắc hành chính văn thư ấy không được phổ biến. Cho nên việc Hòa thượng Thích Thắng Hoan cho phổ biến trong công luận văn thư của mình là một việc làm sái nguyên tắc, phi hành chính, vô đạo lý. Ngoại trừ văn thư ấy được ghi rõ như một “Thư ngỏ”.
Sau hai giờ hỏi đáp, trao đổi, buổi họp báo kết thúc trong niềm thông cảm và hân hoan giữa cử tọa báo chí, truyền thông, nhân sĩ và đoàn chủ tọa thuộc Văn phòng II Viện Hóa Đạo. (theo bản tin PTTPGQT)
Toàn văn THÔNG BẠCH của Văn phòng II Viện Hóa Đạo nhân ngày ra mắt:
Chúng tôi, toàn thể mười bốn thành viên Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, được thành lập theo Giáo chỉ mang số 09/VTT/GC/TT do Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang ban hành ngày 27.7 Đinh Hợi, tức 8.9.2007, xin long trọng tuyên bố nhân ngày ra mắt:
Tình hình Pháp nạn của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất (GHPGVNTN) trở nên nguy kịch hơn bao giờ theo diễn biến gần đây, mà Đức Đệ tứ Tăng thống đã nêu rõ trong Giáo chỉ qua ba nhận định về hiện trạng Giáo hội từ năm 1981 cho đến 2007 trong số bảy nhận định chính yếu:
– Thứ nhất, nhận định rằng vì nhiều lý do nội tại hay khách quan, vô tình hay cố ý, một số chư Tăng, Phật tử rời bỏ con đường cao rộng của Chánh pháp, đem thân phục vụ thế quyền làm biến tướng Bát chánh đạo và làm nghiêng ngửa Giáo hội; – Thứ hai, Nhận định rằng những cuộc đàn áp liên tục, ngày càng gia tăng của Nhà cầm quyền CHXHCNVN, đặc biệt gần đây đối với các Ban Đại diện GHPGVNTN tại các tỉnh miền Nam và miền Trung. Hơn nữa, ngày 16 âm lịch Đinh Hợi tức 28.8.2007, hầu hết hàng giáo phẩm thuộc Ban Chỉ đạo Viện Hóa Đạo, từ Viện trưởng, Phó Viện trưởng đến đa số các Tổng vụ trưởng bị các Ủy ban Nhân dân Phường mời đi làm việc, song song với chiến dịch báo chí, truyền thanh, truyền hình của Nhà nước trên toàn quốc tấn công, bôi nhọ, vu cáo GHPGVNTN và Viện trưởng Viện Hóa Đạo, vì Giáo hội thể hiện đức từ bi của đạo Phật góp phần cứu trợ vật chất cho tập thể Dân oan đi khiếu kiện bị thiếu thốn lương thực. (…) Chiến dịch đàn áp, vu cáo và khủng bố tinh thần hiện nay đối với GHPGVNTN báo hiệu một cuộc bắt bớ, đàn áp nước lũ có thể xẩy ra bất cứ lúc nào, bó buộc Giáo hội phải có biện pháp tự vệ cùng tiên liệu đối phó với tình hình; – Thứ ba, nhận định rằng đồng thời với cuộc đàn áp trong nước nhằm tiêu diệt GHPGVNTN, một số phần tử cơ hội trong cộng đồng Phật giáo hải ngoại tiếp tay gây phân hóa, tạo ly gián, biến tướng chủ trương, đướng hướng sinh hoạt của GHPGVNTN Hải ngoại, âm mưu dập tắt tiếng nói của Giáo hội trên địa bàn quốc tế.
Ngoài ra, thực tế hiểm nghèo mà Giáo hội trong nước đang phải đương đầu suốt ba năm qua trước chủ trương mới của Nhà cầm quyền Cộng sản nhằm thanh toán GHPGVNTN theo ba phương án: một là chấp nhận danh xưng GHPGVNTN nhưng loại bỏ cá nhân Đức Đệ tứ Tăng thống và Viện trưởng Viện Hóa Đạo để thay thế vào đó một thành phần mới chịu quy phục thế quyền phục vụ chính trị ; hai là GHPGVNTN thay đổi danh xưng khác; và ba là sáp nhập thực thể GHPGVNTN vào một hình thái thống nhất Phật giáo mới do Đảng Cộng sản và Nhà cầm quyền chủ trương. Phương án thứ ba tái hồi âm mưu thành lập một Tổng hội Phật giáo làm công cụ chính trị theo mô thức năm 1981, cốt đáp ứng tình thế mới do sức ép quốc tế yêu sách Nhà cầm quyền Việt Nam tuân thủ các điều kiện hội nhập Cộng đồng thế giới.
Đây là những lý do chính mà Giáo chỉ số 9 được ban hành theo sự chỉ đạo của Đức Tăng thống, là “Văn phòng II Viện Hóa Đạo đại diện cho Viện Hóa Đạo tại hải ngoại để truyền đạt chủ trương, đường lối và hoạt động của Giáo hội trong nước thông qua các cơ sở của Giáo hội ở hải ngoại, các cộng đồng Phật giáo và cộng đồng Người Việt hải ngoại nói riêng, và trong cộng đồng thế giới nói chung” (chiếu Điều 2 Giáo chỉ số 9).
Đặc biệt, “Văn phòng II Viện Hóa Đạo nối tiếp nhiệm vụ và hoạt động của Giáo hội gặp lúc Viện Hóa Đạo trong nước bị đàn áp không thể hoạt động” (chiếu Điều 4 Giáo chỉ số 9). “Văn Phòng II Viện Hóa Đạo đại diện duy nhất của Viện Hóa Đạo, GHPGVNTN, tại hải ngoại trong nhiệm vụ liên hệ, xây dựng và chỉ đạo các Giáo hội Hải ngoại tại các châu lục” (chiếu Điều 1 Thông bạch Hướng dẫn thi hành Giáo chỉ số 9, của Hòa thượng Viện trưởng Viện Hóa Đạo ban hành ngày 25.9.2007).
Do đó, hôm nay, nhân danh Chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo, tôi Tỳ kheo Thích Hộ Giác, thay mặt cho toàn thể mười bốn thành viên, mà một số chư vị vì lý do cách trở không gian giữa các châu lục hoặc vì lý do Phật sự không thể có mặt tại cuộc ra mắt hôm nay, tuyên bố:
Thứ nhất, chính thức ra mắt Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, và bắt đầu công khai hoạt động kể từ hôm nay với thành phần nhân sự như sau:
Chủ tịch: Hòa thượng Thích Hộ Giác
Tổng Thư ký: Thượng tọa Thích Viên Lý
Tổng Thủ bổn: Sư bà Thích Nữ Nguyên Thanh
Tổng ủy viên Nội vụ và Hoằng pháp: Hòa thượng Thích Chánh Lạc
Tổng ủy viên Ngoại vụ: Cư sĩ Võ Văn Ái
Tổng ủy viên Kế hoạch: Pháp sư Niên trưởng Thích Giác Đức
Tổng ủy viên Từ thiện Xã hội: Hòa thượng Thích Trí Lãng
Tổng ủy viên Giáo dục: Hòa thượng Thích Chơn Trí
Tổng ủy viên Truyền thông: Thượng tọa Thích Giác Đẳng
Tổng ủy viên Thanh niên: Thượng tọa Thích Huyền Việt
Tổng ủy viên Tài chánh: Thượng tọa Thích Phước Nhơn
Tổng ủy viên Đặc trách liên lạc Úc châu & Tân Tây Lan: Hòa thượng Thích Như Huệ
Tổng ủy viên Đặc trách liên lạc Âu Châu: Hòa thượng Thích Trí Minh
Tổng ủy viên Đặc trách liên lạc Canada: Thượng tọa Thích Thiện Tâm
Thứ hai, chiếu Quyết định thông qua buổi họp khẩn lần thứ nhất của Văn phòng II Viện Hóa Đạo trong hai ngày 5 và 6.10.2007 tại Chùa Pháp Luân ở thành phố Houston, bang Texas, Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, triệt để khâm tuân Giáo chỉ số 9 do Đức Đệ tứ Tăng thống Thích Huyền Quang ban hành ngày 8.9.2007. Giáo chỉ số 9 này thay thế và hủy bỏ Quyết định số 27 ký ngày 10.12.1992 trước đây.
Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất cũng triệt để thi hành Thông bạch Hướng dẫn thi hành Giáo chỉ số 9 của Đức Đệ tứ Tăng thống do Đại lão Hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo, ký ngày 25.9.2007 nhằm kiện toàn và chấn chỉnh các Hội đồng Điều hành GHPGVNTN Hải ngoại tại Hoa Kỳ và các châu lục, lập lại kỷ cương sinh hoạt tổ chức Giáo hội, lấy lại niềm tin cho Tăng Ni, Phật tử trong và ngoài nước đang vọng hướng về Giáo hội.
Thứ ba, Văn phòng II Viện Hóa Đạo, Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất, quyết tâm thực hiện nhiệm vụ Hội đồng Lưỡng Viện trong nước giao phó qua ba mục tiêu chính yếu: Phát huy tinh thần và nội dung Phật giáo Việt Nam được truyền thừa qua hơn hai nghìn năm lịch sử trong công tác tu học và hoằng dương Chánh pháp tại hải ngoại ; Vận động quốc tế cho việc phục hồi quyền sinh hoạt pháp lý của Giáo hội Phật giáo Việt Nam Thống nhất theo lập trường bốn điểm được Hòa thượng Thích Quảng Độ, Viện trưởng Viện Hóa Đạo, công bố ngày 2.7.2007 ; và Vận dụng toàn tâm toàn trí bằng con đường bất bạo động đem lại nhân quyền và dân chủ cho đất nước Việt Nam, là điều kiện cơ bản để hoàn thành công cuộc giải trừ Pháp nạn và Quốc nạn.
Làm tại Los Angeles,
Phật lịch 2551, ngày 13.10.2007
Phó Viện trưởng Viện Hóa Đạo
kiêm Chủ tịch Văn phòng II Viện Hóa Đạo, GHPGVNTN
ký tên
Hòa thượng Thích Hộ Giác.