1 – Vai trò và tổ chức Hành Pháp.
Với vai trò quản trị Quốc Gia, cơ quan Hành Pháp hay Chính Quyền hành xử quyền lực, để đạt được những mục đích thiết thực:
chăm lo các mối tương giao quốc tế, bảo vệ lãnh thổ Quốc Gia chống ngoại xâm (bằng lực lượng quân sự), bảo vệ an ninh công cộng và sức khoẻ cho người dân (bằng lực lượng cảnh sát, các tổ chức y tế và bệnh viện), nâng cao trình độ văn hóa cho dân chúng (bằng học đường, thư viện và chương trình giáo dục, thi cử), phát triển kinh tế để bảo đảm ấm no cho mọi người ( bằng nhiều chương trình can thiệp trực tiếp hay gián tiếp, nhằm nâng đỡ và khuyến khích phát triển cho những lãnh vực yếu kém, phân chia lợi tức của Quốc Gia đồng đều cho mọi công dân ), tạo điều kiện đồng đều để mọi người dân có cơ hội phát triển con người của mình:
“Bổn phận của Quốc Gia là dẹp bỏ đi những chướng ngại vật về phương diện kinh tế và xã hội, là những chướng ngại, trong khi thật sự giới hạn tự do và bình đẳng của người dân, không cho phép họ triển nở hoàn hảo con người của mình và tham gia một cách thiết thực vào tổ chức chính trị, kinh tế và xã hội của xứ sở” (Điều 3, đoạn 2 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Phận vụ quản trị phức tạp và đa diện vừa kể của Chính Quyền được thực hiện qua cơ chế Chính Quyền, các cơ quan lệ thuộc Chính Quyền trung ương và cả những cơ quan công quyền trực thuộc địa phương cũng như các cơ quan chuyên môn liên hệ.
Ngoài phận vụ quản trị theo nghĩa hẹp đối với những mục đích nêu trên, các cơ quan Chính Quyền còn có phận sự thiết định và thực hành đường lối “chính trị-quản trị “ hay đường lối chính trị Quốc Gia, mà Thủ Tướng, vị Lãnh Đạo Chính Quyền đã đệ trình lên Quốc Hội và xin Quốc Hội, tiếng nói của dân chúng đồng thuận chuẩn y cho trong ngày nhậm chức, trước khi được chính danh hành xử quyền lực Quốc Gia.
Chính Quyền của hầu hết các Quốc Gia Tây Âu đều là Chính Quyền Đại Nghị Chế hay nói đúng hơn là Chính Quyền Nội Các Chế, do một vị Thủ Tướng lãnh đạo và các Bộ Trưởng điều khiển các Bộ liên hệ từng lãnh vực ( AA.VV., Costituzione e struttura dei ministeri, ricerca C.N.R., diretta da E. Spagna Musso, parte II, Cedam, Padova 1988).
Ngoài ra các Bộ trưởng và các Bộ liên hệ cùng với Thủ Tướng và Văn Phòng Phủ Thủ Tướng tạo thành bộ máy Chính Quyền, chúng ta cũng có những bộ phận chuyên biệt trung ương, không tổ chức thành Bộ theo ý nghĩa của truyền thống, mà trực thuộc thẳng Văn Phòng Phủ Thủ Tướng, cũng được lãnh đạo bởi một Bộ Trưởng (Ví dụ: Văn Phòng chính trị Liên Âu và các Vùng, Văn Phòng Bảo Vệ Dân Sự, Đặc Trách Xã Hội, Liên Lạc với Quốc Hội).
Các Bộ Trưởng lãnh đạo các Văn Phòng Trực Thuộc Phủ Thủ Tướng như vừa kể được người Ý gọi là “Bộ Trưởng Không Có Xách Tay” ( Ministro Senza Portafoglio) ( Romanelli Grimaldi, I Ministri Senza Portafogli nell’ordinamento giuridico italiano, Cedam, Padova 1984).
Và dĩ nhiên ở trung ương, ngoài ra vị Thủ Tướng lãnh đạo Nội Các Chính Phủ, Thủ Tướng có thể chọn một hay nhiều Phó Thủ Tướng trợ lực và họ cũng là thành viên của Hội Đồng Nội Các.
Những gì chúng ta vừa đề cập, một phần do Hiến Pháp xác định, một phần do truyền thống quản trị được thừa hưởng từ thời Quân Chủ.
Thành phần Nội Các Chính Phủ chỉ được Hiến Pháp xác định:
“Chính Quyền của Nền Cộng Hoà gồm có Thủ Tướng và các Bộ Trưởng, họp chung nhau tạo thành Nội Các “ (Điều 92, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Qua tinh thần vừa kể được Hiến Pháp 1947 nêu lên, chúng ta biết được Chính Quyền Ý Quốc là một cơ chế vừa cá nhân vừa tập thể.
Là cơ chế cá nhân, Thủ Tướng Chính Phủ và các Bộ Trưởng, mỗi người chịu trách nhiệm trong lãnh vực mình.
Là cơ chế tập thể, Nội Các Chính Phủ đều có bổn phận và chịu trách nhiệm cả tổ chức Chính Phủ trong mọi quyết định và hành động.
Dĩ nhiên qua những gì vừa nói, chúng ta không được Hiến Pháp chỉ định cho các chi tiết để tổ chức Chính Phủ. Ví dụ
không nói rõ vai trò của một hay nhiều Phó Thủ Tướng, không cho biết thủ tục Thủ Tướng có thể chọn một vài Bộ Trưởng thân tín và có thẩm quyền để tạo thành Hội Đồng Văn Phòng Phủ Thủ Tướng là thẩm vấn đoàn của Thủ Tướng, có nhiệm vụ bàn cãi, đưa ý kiến giúp Thủ Tướng có đường lối quyết định thoả đáng cho những vấn đề quan trọng, không cho biết số lượng và vai trò của các Phụ Tá Thư Ký Quốc Gia ( Sottosegretari di Stato) trong mối tương quan với các Bộ, vùng, tỉnh, làng xã…
Nhiều phương thức tổ chức được dựa trên truyền thống, thói quen, hơn là được Hiến Pháp xác định.
Nói đúng hơn, Hiến Pháp chỉ xác định những cấu trúc chính yếu sơ lược, phần còn lại được dành cho kinh nghiệm tổ chức đã có, miễn sao Chính Quyền có khả năng chu toàn nhiệm vụ mình theo luật pháp, hiệu năng và hiệu dụng.
Và đó là mục đích của bài đang viết.
2 – Các nguyên tắc của một Chính Quyền Dân Chủ.
Đọc Hiến Pháp 1947 Ý Quốc, điều làm cho ai cũng phải chú ý là các điều khoản nêu lên mối tương quan giữa người dân và tổ chức Chính Quyền, chúng ta có thể tìm được khắp đó đây trong thân bài của Hiến Pháp, trong các tiếc mục bảo vệ các quyền tự do cá nhân bất khả xâm phạm của con người (điều 1- 54), cũng như ở các điều khoản đề cập đến cách tổ chức và hành xử quyền lực Quốc Gia, nhứt là của Hành Pháp (điều 95; 97; 98; 113).
Hiểu như vậy, chúng ta có thể hiểu được ngụ ý của các nhà soạn thảo Hiến Pháp 1947 Ý Quốc. Nêu lên các điều khoản về mối tương quan giữa người dân và tổ chức Quốc Gia, nhứt là Hành Pháp, các vị soạn thảo Hiến Pháp 1947 không chỉ có ý đưa ra định hướng phải tổ chức cơ chế Quốc Gia như thế nào, mà là đưa ra những nguyên tắc liên hệ trong suốt Hiến Pháp như là nền tảng căn bản không thể thiếu để tổ chức cuộc sống Quốc Gia trong tương lai, ở bất cứ thời điểm và tiến trình nào của việc thiết định tổ chức, trong đó “các quyền bất khả xâm phạm của con người luôn luôn được nhận biết và bảo đảm“:
“Nền Cộng Hoà nhận biết và bảo đảm các quyền bất khả xâm phạm của con người, con người như cá nhân hay con người như thành phần xã hội, nơi mỗi người phát triển nhân cách của mình…” (Điều 2, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
a) Nguyên tắc hiệu năng và không thiên vị.
Trước hết về phương thức tổ chức cơ chế Quốc Gia, Hiến Pháp xác nhận:
“Các cơ quan công quyền được tổ chức theo luật định, làm thế nào để bảo đảm hiệu năng và không thiên vị của nền hành chánh “ (Điều 97, đoạn 1 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Và luật pháp cũng sẽ thiết định nội quy của Văn Phòng Phủ Thủ Tướng:
“Luật pháp tiền liệu cho nội quy Văn Phòng Phủ Thủ Tướng và thiết định số lượng, chức vụ và thể thức tổ chức các Bộ “ (Điều 95, đoạn 3, id.).
Điều 97 chúng ta vừa trích dẫn ở trên, một trong những đặc tính không thể thiếu của các cơ quan công quyền là phải tổ chức thế nào để hoạt động được hiệu năng, ” …làm thế nào để bảo đảm hiệu năng “, nhằm đạt được hiệu năng cao nhứt có thể và hiệu dụng.
Hiệu năng ( efficienza): phải thực hiện những đố án để đạt được mục đích mà luật pháp quy định, dùng đúng cách và hữu lý tài nguyên Quốc Gia.
Hiệu dụng: xét xem trong thời điểm được tiền định nào đó, cơ quan công quyền đã đạt được bao nhiêu phần trăm các mục tiêu mà chương trình nhằm đạt được.
Đặc tính kế đến phải có của cơ quan công quyền là “không thiên vị “. Đặc tính đó được điều 98 nêu lên:
“Công chức chỉ phục vụ hoàn toàn cho Đất Nước “ (Điều 98, đoạn 1, id.).
(chớ không cho đảng phái, bè phái, tổ chức hay cá nhân được cảm tình).
Kế đến điều 98 cũng tiên liệu là luật pháp sẽ giới hạn việc ghi danh vào chính đảng đối với các vị thẩm phán, quân nhân chuyên nghiệp đang phục vụ, nhân viên cảnh sát, tùy phái viên các toà đại sứ hay lãnh sự ở ngoại quốc, để tiền liệu cho những hạng người vừa kể khỏi bị ảnh hưởng của các chính đảng trong khi xử dụng quyền lực Quốc Gia của mình:
“Luật pháp có thể thiết định những giới hạn quyền gia nhập các chính đảng đối với thẩm phán, quân nhân chuyên nghiệp đang phục vụ, nhân viên cảnh sát, tuỳ viên ngoại giao và lãnh sự ở hải ngoại” (Điều 98, đoạn 3, id.).
Nguyên tắc không thiên vị đòi buộc Chính Quyền phải hành xử các hoạt động hành pháp của mình, ngoài ra những trường hợp phải giữ kín bí mật văn phòng và bí mật Quốc Gia, phải được thi hành giữa thanh thiên bạch nhật, ai cũng có thể kiểm soát được.
Một trong những điều khoản của đạo luật 242/90 Ý Quốc cho phép người dân có quyền tham khảo và duyệt xét các hồ sơ công quyền được viết ra không ngoài mục đích vừa kể.
b- Nguyên tắc hành động hợp pháp. Nguyên tắc hành động hợp pháp của Chính Quyền đối với người dân được Hiến Pháp 1947 tuyên bố:
“Không có bất cứ một phục vụ nào, bằng sức lực cá nhân hay tiền của, có thể bị áp đặt, nếu không do luật lệ thiết định trước “ (Điều 23, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Và cũng trong cách hành xử của Chính Quyền đối với người dân phải là những hành động hợp pháp như vừa kể, một loạt các điều khoản của Hiến Pháp liên quan đến tự do cá nhân, từ điều 13- 28, phần đề cập đến tưụ do cá nhân của Hiến Pháp, đều được tiền liệu bằng “…chỉ trong các trường hợp và theo thể thức luật định “ một quyền tự do cá nhân mới bị giảm thiểu:
Tự do cá nhân bất khả xâm phạm. Không thể chấp nhận bất cứ một hình thức giam giữ, lục soát khám xét đối với cá nhân, hoặc mọi hình thức giới hạn tự do cá nhân nào khác, nếu không có án trát của tư pháp và không ở trong các trường hợp và thể thức được luật pháp tiền định…” (Điều 13, đoạn 1 và 2, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
c- Nguyên tắc dân chủ.
Các hoạt động hành pháp của Chính Quyền đều phải nhằm đáp ứng lại một cách thoả đáng nhu cầu của dân chúng và luôn luôn phải được đại diện của người dân kiểm soát.
Đó là những gì chúng ta đã có dịp bàn đến trong bài QUỐC HỘI ĐỊNH HƯỚNG ĐƯỜNG LỐI CHÍNH TRỊ QUỐC GIA.
Chính Quyền phải có đường lối chính trị thích hợp đáp ứng lại nhu cầu, nguyện vọng và lý tưởng nhân bản và dân chủ của đất nước đệ trình trước Quốc Hội, khi Chính Phủ vừa được thành lập, được Quốc Hội đồng thuận “chuẩn y “ mới hội đủ tính cách pháp lý bắt đầu thi hành quyền lực Quốc Gia.
Và rồi trong suốt thời gian đương nhiệm, Chính Phủ phải chứng tỏ mình hoạt động hiệu năng, hiệu dụng và không thiên vị, đáp ứng lại đường lối chính trị Quốc Gia đã được “chuẩn y “, nếu muốn còn được Quốc Hội tiếp tục tín nhiệm để quản trị.
Quốc Hội là cơ quan dân cử, là tiếng nói của dân chúng có quyền thu hồi tín nhiệm đối với Chính Phủ hay một vài thành viên Bộ Trưởng nào đó của Chính Phủ, bắt buộc cả Nội Các Chính Phủ hay Bộ Trưởng liên hệ phải tạm về vườn trước định kỳ.
Một Chính Quyền càng dân chủ bao nhiêu, nếu người dân càng được tham dự vào các cơ quan quyết định và thực hiện cung cấp các nhu cầu và lợi thú của mình bấy nhiêu:
“Nước Cộng Hoà Dân Chủ Ý là một Quốc Gia duy nhứt và bất khả phân, nhận biết và phát huy các nền tự lập địa phương: thực hiện các ngành phục vụ tùy thuộc vào Quốc Gia theo phương thức tản quyền quản trị rộng rãi hết sức có thể, thích ứng các nguyên tắc và phương thức lập pháp của mình đối với các nhu cầu tự lập và tản quyền” (Điều 5, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Một trong những phương thức thực thi nguyên tắc dân chủ vừa kể, ngoài ra việc “nhận biết và phát huy các nền tự lập địa phương và phương thức tản quyền rộng rãi hết sức có thể “, đó là người dân có quyền tham khảo các tài liệu công quyền, để bảo đảm mục đích tự do thông tin, quản trị trong sáng giữa thanh thiên bạch nhật của ngành hành chánh công quyền ( Legge n. 241 del 7.8.1990) (Corso-Teresi, Procedimento Amministrativo ed accesso ai documenti, Rimini 1990).
Kế đến, một trong những môi trường mà nguyên tắc dân chủ khó được áp dụng, đó là môi trường quân đội.
Dù vậy, ngay cả trong môi trường quân đội, Hiến Pháp cũng trù liệu cho nguyên tắc dân chủ phải được thực thi, bởi lẽ Hiến Pháp 1947 Ý Quốc, cũng như Hiến Pháp 1949 Cộng Hoà Liên Bang Đức, là những Hiến Pháp Nhân Bản và Dân Chủ, nhằm tôn trọng con người ở bất cứ đâu và đối với bất cứ ai, trong bất cứ hoàn cảnh nào:
“Nhân phẩm con người bất khả xâm phạm. Bổn phận của mọi quyền lực Quốc Gia là kính trọng và bảo vệ nhân phẩm đó “ (Điều 1, đoạn 1 Hiến Pháp 1949 Cộng Hoà Liên Bang Đức).
“Nền Cộng Hoà nhận biết và bảo đảm các quyền bất khả xâm phạm của con người, con người như cá nhân hay con người như thành phần xã hội, nơi mỗi người phát triển nhân cách của mình…” (Điều 2 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Qua tinh thần của hai điều khoản vừa kể của hai Hiến Pháp, chúng ta hiểu được tại sao điều 52, đoạn 3 của Hiến Pháp Ý tuyên bố:
“Định chế của quân lực được thiết lập trên tinh thần dân chủ của Nền Cộng Hoà “ (Điều 52, đoạn 3 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Điều vừa kể cho thấy định chế của quân lực không thể đi ngược lại tinh thần Nhân Bản và Dân Chủ của Nền Cộng Hoà, được Hiến Pháp xác định: những thành phần thuộc quân lực không thể có phẩm giá của mình bị đê tiện hoá ( Grisolia, Disciplina Militare e Diritti del Soldato. Alcuni spunti problematici sull’attuazione delle “norme di principio”, in Nuove Dimensioni nei diritti di libertà, Scritti in onore di Paolo Barile, 333).
Định chế quân lực dựa trên một số nguyên tắc để thiết định phẩm trật trong quân đội.
Nhưng thiết định phẩm trật không có nghĩa chỉ là thu gọn vào việc hạ cấp phải vâng lời thượng cấp.
Thứ bậc trong quân đội không có nghĩa là đẳng cấp theo một chiều, mà bao gồm cả việc thượng cấp cũng phải có bổn phận nặng nề với những người ở thứ bậc thấp hơn, đó là những gì Viện Bảo Hiến phán quyết năm 1979 ( Corte Cost. sent. N. 26 del 1979).
Qua những gì vừa kể, chúng ta có thể đọc được một vài điều khoản liên hệ trong định chế quân lực Ý như sau:
các quan nhân có mọi quyền được Hiến Pháp dành cho mọi công dân, mặc dầu để chu toàn các bổn phận chính yếu trong quân đội, luật pháp thiết định những giới hạn đối với việc hành xử một vài quyền tự do, cũng như tuân hành một vài bổn phận được ấn định trong các nguyên tắc của Hiến Pháp. Trong mối tương giao giữa cá nhân với nhau, quyền bình đẳng giữa các quân nhân được bảo đảm “ ( D.P.R., 18.7.1986, n. 545).
d – Nguyên tắc thi tuyển vào ngạch công chức.
Hiệu năng của nền hành chánh được bảo đảm bằng nguyên tắc:
“…để được thu nhận vào ngạch công chức của nền hành chánh, cần phải qua một kỳ thi tuyển, trừ ra các trường hợp được luật pháp thiệt định cách khác” (Điều 97, đoạn 3 Hiến Pháp 1947 Ý Quốc).
Thi tuyển, ít nhứt trên nguyên tắc, là phương thế bảo đảm cho việc lựa chọn những ai có khả năng hơn vào làm việc. Nguyên tắc vừa kể dĩ nhiên phải được bổ túc bằng điều 51,
“Mọi công dân thuộc phái nầy hay phái khác đều có thể được thu nhận vào làm việc ở các công sở và vào các chức vụ dân cử, nếu hội đủ các điều kiện được luật pháp thiết định” (Điều 51, đoạn 1, id.).
Nhưng định chế của việc thi tuyển tự nó không thể bảo đảm cho việc tuyển chọn tùy theo khả năng chuyên môn và vô tư để tuyển chọn người khá nhứt, nếu thành phần của ủy ban giám khảo không được bảo đảm là những thành phần vô tư.
Do đó mà đạo luật 537/ 93 buộc thành phần giám khảo phải có sự hiện diện của những chuyên viên hay những người có kinh nghiệm về ngành liên hệ, ít ra là phần đông phải là thành phần vừa kể ( L. n. 537, art. 21 del 24.12.1993).
Như vậy ban giám khảo mới có thể áp dụng tiêu chuẩn vô tư và và yếu tố quyết định là do khả năng liên hệ của các ứng viên ( Corte Cost., sent.n. 453 del 1990 e n.333 del 1993).
e – Bảo vệ người dân đối với công quyền.
Tất cả những nguyên tắc vừa kể được Hiến Pháp nêu lên để chuẩn bị hay làm rào chắn đối với mọi hành động lạm quyền của Chính Quyền trước người dân yếu thế.
Nhưng Hiến Pháp Nhân Bản và Dân Chủ không phải chỉ có vậy.
Muốn bảo vệ người dân chống lại mọi cách hành quyền, tác oai tác quái, Hiến Pháp đứng ra vạch mặt, chỉ trán, quy trách cho kẻ lạm quyền, cho người dân có phương thế để tự vệ và chỉ ai chịu trách nhiệm bồi thường các thiệt hai nạn nhân gánh chịu.
Đó là những gì chúng ta tìm thấy được trong Hiến Pháp 1947 Ý Quốc, nói lên ước vọng của người dân, sau kinh nghiệm độc tài máu và nước mắt dưới Chính Quyền Phát Xít của Benito Mussolini:
“Các viên chức và những người thuộc hệ cơ chế Quốc Gia và các cơ quan công cộng chịu trách nhiệm trực tiếp, theo hình luật, dân luật và luật hành chánh, đối với những hành vi đã thực hiện vi phạm quyền và tự do của ngưòi dân. Trong trường hợp vừa kể, trách nhiệm dân sự có liên hệ đến cả Quốc Gia và các cơ quan công quyền trực thuộc “ (Điều 28, Hiến Pháp 1947 Ý Quốc). “Chống lại các hành động của Chính Quyền việc bảo vệ pháp lý cho các quyền và lợi thú chính đáng trước cơ quan tư pháp thường nhiệm và cơ quan tư pháp hành chánh luôn luôn được bảo vệ “ (Điều 113, đoạn 1, id.). “Việc bảo vệ pháp lý không thể bị loại trừ hay giới hạn vào các phương thức đặc biệt để tố cáo hay vào một vài loại động tác nào của Chính Quyền “ (Điều 113, đoạn 2, id.).
Điều 28 vừa kể được Hiến Pháp tuyên bố để cung cấp cho người dân sự bảo đảm rộng rãi hơn, bênh vực các quyền của mình bị hành động của công quyền làm tổn thương.
Bởi lẽ không những chỉ các viên chức hay những người thuộc hệ chịu trách nhiệm về các thiệt hại do họ gây nên một cách bất chính, mà cả Quốc Gia cũng như các cơ quan công cộng cũng phải liên hệ bồi thường, trong trường hợp các đương sự trách nhiệm không có khả năng.
Trước tiên là các đương sự trách nhiệm gây tổn thương phải bồi thường ( D.P.R., n.3 del 10.01.1957), kế đến là Quốc Gia và các cơ quan công cộng phải liên đới, điều 1292 dân luật ( art. 1292, cod. civ.).
Và sau cùng điều 113, đoạn 1 và 2 vừa trích dẫn cho chúng ta biết trong thể chế Nhân Bản và Dân Chủ của Ý Quốc nói riêng và của Tây Âu nói chúng, không những con người được bảo đảm các quyền tự do cá nhân, “…tự do cá nhân bất khả xâm phạm “ (điều 13), ở cả phần đầu của Hiến Pháp , mà cả những quyền và lợi thú chính đáng khác cũng được Hiến Pháp bảo đảm:
” …việc bảo vệ pháp lý cho các quyền và lợi thú chính đáng …luôn luôn được bảo vệ “ (Điều 113, đoạn 1, id.).
Không những vậy, Hiến Pháp còn ra lệnh cấm cơ quan Lập Pháp thường nhiệm sau nầy ( Quốc Hội) khi “làm luật “, không được loại trừ hay giới hạn vào các phương thức đặc biệt nào đó mới được tố cáo Chính Quyền để bênh vực quyền và lợi thú chính đáng của mình,
“không thể loại trừ hay giới hạn vào các phương thức đặc biệt để tố cáo hay vào các loại động tác của Chính Quyền “ (Điều 113, đoạn 2, id,).
Qua những gì vừa kể, chúng ta thấy rằng Chính Quyền Dân Chủ không phải là bất cứ Chính Quyền nào cũng có thực chất Dân Chủ, Chính Quyền Dân Chủ Nhân Dân, Chính Quyền Dân Chủ Tập Trung, Chính Quyền Dân Chủ Độc Tài Xã Hội Chủ Nghĩa…,
mà là Chính Quyền được tổ chức và hoạt động theo các nguyên tắc Dân Chủ Hiến Định: Nguyên tắc hiệu năng và không thiên vị, Nguyên tắc hành động hợp pháp, Nguyên tắc dân chủ, Nguyên tắc thi tuyển vào ngạch công chức, Nguyên tắc bảo vệ người dân đối với Chính Quyền, đòi buộc Chính Quyền phải có trách nhiệm liên đới bồi thường thiệt hại bất công cho người dân. Nguyên tắc bảo vệ tự do cá nhân, quyền và lợi thú chính đáng.
Dân Chủ hay không Dân Chủ, Hiến Pháp của Quốc Gia có xác định rõ những nguyên tắc vừa kể bắt buộc Chính Quyền tuân hành trong lúc hành xử quyền lực Quốc Gia hay không?
