chế độ độc tài toàn trị

Danh sách những người có điểm tín dụng xã hội thấp bị công bố tại huyện Hu Dị, tỉnh Giang Tô vào năm 2016. Ảnh: ChinaFile

Đọc “xã hội hài hòa” của Trung Quốc: Biết để soi mình, hiểu để rùng mình

Các điểm số ở đây nằm trong một thứ được gọi là “hệ thống tín dụng xã hội” (social credit system).

Theo đó, mỗi người đều có một “điểm số xã hội” (social credit), và tùy theo các hành vi tốt hoặc xấu, điểm của họ sẽ tăng hay giảm. Điểm cao đến một mức nào đó sẽ được xem là công dân gương mẫu và tưởng thưởng, ví dụ bằng các ưu đãi khi sử dụng dịch vụ công ích. Điểm thấp dưới một chuẩn đặt ra sẽ bị đưa vào danh sách đen, và có thể bị từ chối sử dụng các dịch vụ công lẫn tư.

Kêu gọi người dân đi thử nghiệm Covid tại Thượng Hải, 1/4/2022. Ảnh: AP

Tập Cận Bình và Omicron

Đó là hậu quả của các chế độ độc tài. Khi một chính sách được lãnh tụ ban ra là khó thay đổi. Vladimir Putin phiêu lưu trong cuộc chiến tranh Ukraine đã thất bại nhưng dù kinh tế suy sụp vẫn phải tiếp tục. Tập Cận Bình cũng lâm tình trạng giống như vậy.

Trung Quốc có hơn 900 triệu người dùng internet, và họ bị giám sát và kiểm soát gắt gao. Ảnh: SCMP

Đài Loan là giải pháp thay thế cho chủ nghĩa độc tài kỹ thuật số của Trung Quốc

Trung Quốc và Đài Loan đang trở thành hai thái cực đối lập nhau trong nền kỹ thuật số. Một bên là kiểu chính quyền độc tài kỹ thuật số, còn bên kia theo mô hình dân chủ kỹ thuật số. Trong hai hình thái, chủ nghĩa độc tài kỹ thuật số dễ được áp dụng hơn, và có rất nhiều công trình nghiên cứu tập trung vào việc lý giải và định nghĩa thuật ngữ này. Hiện nay, vẫn chưa có một hình mẫu nào cho mô hình dân chủ kỹ thuật số, nhưng Đài Loan đang trong quá trình tạo ra một phiên bản của riêng mình.

Cựu Tổng Thống Donald Trump khiến báo chí chia thành hai phe. Chuyện mà CNN, The New York Times cho là đúng thì Fox News, The Wall Street Journal có thể tuyên bố là sai, làm cho người đọc khó mà tìm ra được sự thật. Trong hình, Tổng Thống Donald Trump cầm tờ The Wall Street Journal khi ông phát biểu trong cuộc họp báo hằng ngày về virus Corona tại Tòa Bạch Ốc hôm 19/4/2020, ở Washington, DC. Ảnh minh họa: Tasos Katopodis/ Getty Images

Hoa Kỳ trước nguy cơ suy thoái của nền dân chủ

Tổng Thống Joe Biden và giới tinh hoa chính trị Hoa Kỳ xác định mâu thuẫn căn bản của thời đại là giữa thể chế dân chủ tự do ở phương Tây do Hoa Kỳ dẫn dắt và chế độ độc tài toàn trị do Trung Quốc và Nga cầm đầu.

Cuộc đấu tranh giữa dân chủ và độc tài đang kéo thế giới vào một cuộc chiến ý thức hệ mới. Nhưng vấn đề là ở chỗ đã có nhiều dấu hiệu cho thấy hệ thống dân chủ tự do đang thoái trào, kể cả ở Hoa Kỳ. Cho nên bài toán đặt ra cho chính quyền Biden là hết sức khó giải quyết.