“Chúng tôi thúc giục tất cả các quốc gia nhìn nhận tự do hàng hải và hàng không trên Biển Đông. Nếu họ không như vậy, Trung Quốc sẽ kiểm soát toàn bộ Biển Đông, từ đó gây ra mối đe dọa đối với chủ quyền và an ninh của các nước lân cận cũng như đối với thương mại quốc tế.” (Bộ Trưởng Ngoại Giao Đài Loan Joseph Wu, 11/9)
Xung đột sẽ là thảm họa cho tất cả các bên, bao gồm cả Trung Quốc. Ngay cả khi xung đột không xảy ra, các căng thẳng hiện tại ở Biển Đông hầu như không mang lại lợi ích cho sự phát triển và tăng trưởng của các nước trong khu vực. Cái giá phải trả sẽ là rất lớn và Trung Quốc thực sự sẽ bị thiệt hại nếu họ chọn chủ nghĩa đơn phương thay vì cách tiếp cận đa phương.
Ngày 12 tháng Chín, tại thủ đô Berlin, Đức Quốc, tổ chức Phóng Viên Không Biên Giới (RSF – Reporters San Frontières) đã công bố 3 nhà báo nữ đoạt giải thưởng Tự Do Báo Chí năm 2019 của tổ chức này. Nhà báo, blogger Phạm Đoan Trang là một trong 3 người nữ được vinh dự nhận giải thưởng năm nay.
Bất kể các nỗ lực áp đặt của Bắc Kinh, những quyền tự do biểu đạt, tự do lập hội, tự do tụ tập, và đặc biệt là tự do báo chí của người Hong Kong vẫn được bảo đảm – ít nhất là cho tới thời điểm này. Nhưng hơn ai hết, họ hiểu rằng những quyền cơ bản mình đang có giống như một lâu đài xây trên cát. Những người biểu tình trẻ tuổi khẳng định, “tự do mà không có dân chủ là thứ tự do yếu ớt, bất kỳ lúc nào cũng có thể bị một chính quyền vô pháp vô thiên đập chết.” Không thay đổi thể chế, không giành lấy cho mình quyền quyết định vận mệnh, mọi “thay đổi” đều chỉ là hình thức, các vấn đề sẽ trở lại như cũ, và chỉ có tệ hơn.
