Theo tin tức từ Việt Nam, Ban tổ chức và Ban tuyên giáo Trung ương đảng Cộng sản Việt Nam đang chỉ thị cho các cơ sở đảng học tập về vấn đề đổi tên đảng. Nội dung của tài liệu học tập này gồm có 3 phần chính: Phần một đề cập về bối cảnh của sự ra đời đảng Cộng sản và tình hình của phong trào cộng sản trong thế kỷ 20. Đây là phần lãnh đạo Hà Nội nhấn mạnh về công lao ’dựng đảng’ và ’cứu nước’ của đảng Cộng sản qua các cuộc chiến. Phần hai là những thách đố của đảng Cộng sản Việt Nam trong tình hình hiện nay, nhất là trước sự tan rã của khối cộng sản quốc tế và sự mất cảm tình của thế giới đối với phe cộng sản. Phần thứ ba là những hướng đi mới của đảng cộng sản trong lòng dân tộc Việt Nam. Tài liệu này không nói rõ đảng Cộng sản sẽ đổi tên là gì và khai thác yếu tố dân tộc như thế nào trong tình hình mới; nhưng đọc kỹ, người ta sẽ thấy là đảng Cộng sản muốn bỏ nhóm từ ’đại diện của giai cấp công nông, trí thức’ và thay tên đảng Cộng sản thành một tên khác mang tính đại diện dân tộc. Hiện có hai tên đang được đưa ra để hỏi đảng viên là đảng Lao Động Việt Nam và đảng Dân Tộc Việt Nam.
Nếu căn cứ vào những gì được ghi trong tài liệu học tập cho đảng viên, lãnh đạo Hà Nội hiện nay đang muốn thay màu áo đỏ (vô sản chuyên chính) thành màu vàng mang đặc tính dân tộc. Nói cách khác, lãnh đạo Hà Nội đang muốn núp dưới chiêu bài dân tộc để tiếp tục đánh lừa dư luận trong cuộc lột xác lần này, như họ đã từng núp dưới chiêu bài dân tộc vào thập niên 40 của thế kỷ 20 để cướp chính quyền từ tay chính phủ Trần Trọng Kim. Việc đảng Cộng sản đổi tên đã được đưa ra từ 10 năm qua; nhưng chỉ là những bàn luận giữa các nhà lý luận và tư tưởng ở trong và ngoài đảng Cộng sản Việt Nam. Lần này, vấn đề đổi tên đảng lại mang ra học tập trong nội bộ như một chỉ thị thống nhất của ban lãnh đạo Trung ương. Tại sao Hà Nội cho thay đổi tên đảng vào thời điểm này và những hướng đi của họ trong thời gian tới như thế nào?
Sau khi tham gia vào WTO và nhất là được bầu vào làm thành viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên Hiệp Quốc, lãnh đạo Hà Nội muốn đi một bước trước đối với đàn anh Bắc Kinh là thay tên đảng Cộng sản đã lỗi thời và bị khinh rẻ bằng một tên khác để dễ làm ăn buôn bán và nhất là dễ tiếp cận với bên ngoài. Hơn thế nữa, việc thay đổi tên được núp dưới hình bóng dân tộc, Hà Nội nghĩ là có thể chiêu dụ được những người Việt nhẹ dạ tin theo và hy vọng xóa đi phần nào những tội lỗi đã gây ra trong quá khứ như cải cách ruộng đất, nhân văn giai phẩm, tù cải tạo, kinh tế mới…. Đây có lẽ là động lực thôi thúc khiến cho Hà Nội mang vấn đề đổi tên đảng ra học tập trong nội bộ vào lúc này. Nhưng nếu thay đổi tên đảng, Hà Nội phải giải quyết ba vấn đề căn bản liên hệ đến hướng đi mới trong tương lai.
Thứ nhất, việc đổi tên đảng rất hệ trọng. Nó không đơn thuần là một quyết định thay đổi tên gọi hay màu áo của đảng mà nó còn ảnh hưởng đến bản chất của chế độ trong những ngày tháng tới. Nếu việc thay đổi tên đảng trở nên khẩn cấp do nhu cầu trao đổi buôn bán với các đối tác ngoại quốc và để thay đổi bộ mặt mới trong dư luận, Hà Nội đang thực hiện bước lùi chiến thuật. Bước lùi này có ảnh hưởng sâu rộng trong tâm lý đảng viên đảng Cộng sản các cấp, về lý do vì sao đảng phải đổi tên trong khi lãnh đạo lại cố ’ca ngợi’ những thành quả thay đổi của đảng, đặc biệt là sau 20 năm tung ra chính sách đổi mới từ năm 1986 đến nay.
Thứ hai, đổi tên đảng chưa giải quyết vấn đề cơ bản là tên nước và những ý niệm xã hội chủ nghĩa trong các văn kiện lập quy. Tên nước hiện nay là Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và tất cả những nền tảng pháp lý của Việt Nam đều dựa trên cơ sở lý luận của chủ thuyết Mác Lênin, trong đó, điều 4 hiến pháp lại quy định đảng Cộng sản là lực lượng lãnh đạo xã hội. Vì thế, đổi tên đảng mà những nền tảng lập quy vẫn giữ như cũ chỉ là làm công việc ‘đánh bùn sang ao’. Nói cách khác, thay đổi tên đảng mà không thay đổi những chủ trương, đường lối, chính sách chỉ là việc làm ở ngọn, mang tính hình thức để đánh lừa dư luận mà thôi.
Thứ ba, vấn đề tụt hậu của đất nước hiện nay không chỉ vì tên đảng là cộng sản mà là tư duy của thành phần lãnh đạo đã không theo kịp các biến chuyển của xã hội và của thế giới chung quanh. Chính sự lo sợ người dân giỏi hơn giới lãnh đạo, đảng Cộng sản Việt Nam đã tìm mọi cách khống chế truyền thông, báo chí kể cả việc độc chiếm hệ thống giáo dục vào trong tay đảng, để bắt xã hội luôn luôn vận hành theo những nghị quyết của đảng qua các kỳ họp của ban chấp hành Trung ương đảng. Do đó, trước khi nói đến thay đổi tên đảng, có lẽ tư duy của thành phần lãnh đạo phải thay đổi đầu tiên để biết thế nào là tôn trọng các quyền lợi của người dân.
Ngoài ba yếu tố nói trên, nếu muốn thay đổi đảng mang đặc tính dân tộc, lãnh đạo Hà Nội không thể tiếp tục đặt quyền lợi của đảng cao hơn quyền lợi của dân tộc và phải thượng tôn pháp luật. Đảng phái là một lực lượng chính trị được lập ra nhằm phục vụ các nhu cầu của quần chúng và sự cầm quyền của các đảng phái là do sự tín nhiệm của người dân thông qua một cuộc bầu cử công khai, trong sáng và công bình. Đảng Cộng sản Việt Nam đã lên cầm quyền từ năm 1945 đến nay không thông qua bất cứ cuộc bầu cử dân chủ và công bằng nào mà tất cả đều do sự dàn dựng của một thiểu số lãnh đạo trong đảng cộng sản Việt Nam. Do đó, để trở về với một đảng mang tính dân tộc như đang bắt các đảng viên học tập, lãnh đao Hà Nội phải có những hành động cụ thể trong việc nhận trách nhiệm về những tai ương đã gây ra cho dân tộc trong hàng chục năm qua, trước khi nói đến việc thay đổi tên đảng. Nếu không, việc hô hào thay đổi tên đảng chỉ là sự trốn tránh những trách nhiệm lịch sử mà thôi.
Trung Điền
October 24 2007
