Trong không khí se lạnh của mùa Giáng Sinh, mùa hồng ân của thiên chúa tôi muốn gởi đến bạn đọc tâm tình của tù nhân lương tâm Trần Hoàng Phúc. Trong cái không gian hẹp của một mùa Noël bị cách ly vì đại dịch, Phúc giống như một vì sao nhỏ lấp lánh trên nền trời đêm kia. Và ước mơ của anh cùng những gì anh nghĩ, những gì anh làm khiến cuộc sống vì anh mà có ý nghĩa.
Trần Hoàng Phúc là thành viên của tổ chức Sáng Kiến Thủ Lĩnh Trẻ Đông Nam Á (YSEALI – Young South East Asia Leaders Initiative). Anh bị kết án 6 năm tù vì quan điểm chính trị và vì anh dám viết thỉnh nguyện thư đưa ra những bằng chứng và giải pháp cho vấn đề thảm họa Formosa ở Hà Tĩnh. Tuy nhiên tội danh của anh trước toà lại là tội tuyên truyền chống phá nhà nước theo điều 88 Bộ Luật Hình Sự.
Hiện Phúc đang sống cùng những tù nhân chính trị người dân tộc tại trại giam An Phước. Trong thư mới nhất gởi về cho mẹ, Trần Hoàng Phúc viết: “Tháng Giêng 2021, nếu Trại giam cho đi thăm lại thì mẹ nấu cho con 1 nồi đồ chay cho 6 người ăn, nếu nấu nhiều hơn thì càng tốt. Mang cho con 2 bộ áo thun quần lửng vì 2 bộ tháng Sáu mẹ gửi, con đã cho anh kia ảnh về nhà mà ảnh thiếu đồ mặc.”
Đọc thư anh, người ta có thể chỉ cảm nhận được sự ấm áp yêu thương của một tấm lòng nhân hậu; nhưng ít ai biết rằng chính Trần Hoàng Phúc cũng đã phải trải qua những khắc nghiệt của trại giam như thế nào. Ở trại giam số 1 Hà Nội. Phúc bị ép cung nhận tội, bị đi cung vào ban đêm. Và có lẽ vì anh “cứng đầu” mà trại giam đã điều 10 tên đầu gấu vào sống chung với anh. Trải qua thời gian thử thách này, Phúc bị sụt đến 13 kí lô. Sau khi bị chuyển về trại giam An Phước, tình trạng không khá hơn, anh thường xuyên bị hăm doạ đánh, giết từ các “bạn tù” đến nỗi phải xin đổi buồng giam.
Điều đáng nói về những người trẻ dấn thân như Phúc là sự trong sáng, mạnh mẽ và một trái tim tràn đầy yêu thương. Cũng vào mùa Giáng Sinh này, ba nhà hoạt động Chu Đình, Hoàng Chi Phong, Lâm Lãng Ngạn, cũng vừa bị các thẩm phán của tòa án Hong Kong tuyên án. Nhưng điều tuyệt vời từ những bạn trẻ này là họ khiến chúng ta thấy tù tội không là thua cuộc. Không hề có thất bại ở đây bởi vì mọi hành động của họ là chọn lựa. Và họ biết rằng sự chọn lựa của họ là nền tảng cho những điều tốt đẹp sẽ nẩy sinh.
Trong phiên toà xử ba nhà hoạt động Hong Kong, sau khi thẩm phán tuyên án, cô gái trẻ Chu Đình đã bật khóc. Cái mong manh của cô làm người ta xúc động. Cả Chu Đình, Hoàng Chi Phong, Lâm Lãng Ngạn đều không che dấu nỗi sợ hãi khi họ đấu tranh. Và khi quyết định nhận tội họ cũng khẳng định:
“Những gì chúng tôi đang làm bây giờ là giải thích giá trị của tự do cho thế giới, thông qua lòng trắc ẩn của chúng tôi với người mà chúng tôi yêu thương, đến mức chúng tôi sẵn sàng hy sinh tự do của riêng mình.” – Hoàng Chi Phong
Tình thương có sức mạnh lạ lùng, nó giúp người ta vượt mọi gian nan vì tha nhân. Những người trẻ này nhắc nhở chúng ta một thế hệ ưu tú đang bị bỏ quên trong các nhà tù Việt Nam. Họ là Phan Kim Khánh, Nguyễn Văn Hoá, Nguyễn Văn Oai, Huỳnh Đức Thanh Bình, Trần Hoàng Phúc,…
Bạn còn nhớ vì sao họ tù tội không? Bạn có biết gì về ước mơ của họ không? Tôi may mắn được một người bạn chuyển cho mình tấm khiên cá nhân của Phúc. “Tấm Khiên Cá Nhân” là một bài tập nhỏ trong chương trình học về khả năng lãnh đạo (leadership) mà Phúc được tham dự. Trong bài tập này, Phúc phải trả lời một số câu hỏi đại loại như: 3 giá trị lớn nhất trong cuộc sống của anh, 3 người mà anh kính phục,…
Một trong những giá trị lớn nhất của Phúc là sự nghiệp chính trị. Anh muốn trở thành nguyên thủ quốc gia hay một nghị sĩ. Về ba người anh kính phục, Phúc nhắc đến những nhân vật hiển hách như Lý Hiển Long của Singapore, Tổng Thống Abraham Lincohn của Hoa Kỳ, và Minh Trị Thiên Hoàng của Nhật. Với tâm tư và khả năng của anh, lẽ ra Phúc phải là tương lai của đất nước. Anh tốt nghiệp Khoa Luật quốc tế và có trên dưới 500 chứng chỉ về các khóa học đào tạo chuyên ngành từ trong nước cho đến hải ngoại, trong đó có cả chứng chỉ do Đại Học Harvard cung cấp. Đất nước này cần sự phục vụ của những người như anh.
Thế nhưng, người thanh niên đầy nhiệt huyết kia đang phải ngồi tù ở trại giam An Phước và tôi tìm thấy danh sách quà thăm nuôi mà người mẹ thương yêu của anh bảo rằng đã gởi theo nguyện vọng của con. Bà viết: “mẹ đã gửi 1 thùng 6 kg theo quy định gồm đồ trang trí Giáng Sinh, các chuỗi hạt, Thánh giá, Kinh Thánh tiếng Ja Rai – Ba Na, 200 viên kẹo ho cho các chú lớn tuổi, 4 cuốn Kinh Thánh + 6 chuỗi hạt đã làm phép…”
Tôi nghĩ đến những cuốn Kinh Thánh tiếng Ja Rai, Ba Na, tôi hình dung những dây kim tuyến cùng trái châu, ngôi sao, thánh giá trên bức tường giam lạnh lẽo của Phúc. Chàng sinh viên ước mơ trở thành nguyên thủ quốc gia của chúng ta đang muốn đem ánh sánh cùng hồng ân của thiên chúa vào nơi tù ngục. Và mặc dù chưa là một nghị sĩ, nhưng anh đang ôm lấy những bạn tù người dân tộc của mình, trao gởi cho họ niềm tin và biến những năm tháng tù đày thành những khoảnh khắc ý nghĩa.
Anh làm tôi nhớ đến không gian nơi chúng ta sinh trưởng và lớn lên. Chiến tranh triền miên, chúng ta vẫn đứng lên từ những khó khăn từ những mất mát đau thương nhất. Bất kể bạn là người miền Nam hay miền Bắc, chúng ta đã được nuôi dưỡng và lớn lên bằng chất keo thiêng liêng ấy. Chúng ta gắn bó với nhau và yêu thương đất nước này biết mấy! Nếu không có cuộc nội chiến kéo dài 20 năm, chắc hẳn thế hệ chúng ta đã làm nên bao kỳ tích.
Nghĩ về Tấm Khiên của Phúc tôi nhớ đến tâm nguyện của các chiến binh thời xưa: “Hãy trở về với chiếc khiên này hoặc nằm trên nó.” Thế hệ chúng ta, những người đã đi qua chiến tranh và đã trở về với nó; nhưng chiếc khiên ngày xưa đang rỉ sét trên gác bếp!? Tâm hồn chúng ta cũng mục ruỗng khi phải chứng kiến lớp người trẻ tuyệt vọng rời bỏ quê hương bằng mọi giá và chết cóng trong những xe đông lạnh ở xứ người.
Làm thế nào có thể giải thích được những gì đã xảy ra sau 45 năm. Những bất cập tưởng chừng như không thể chịu đựng nổi từ thể chế chính trị yếu kém, xã hội bất ổn, giáo dục lạc hậu, cho đến môi trường ô nhiễm,… Nhưng rõ ràng tất cả đều có thể thay đổi nếu chúng ta muốn nó thay đổi. Nếu chúng ta đừng quên lý do vì sao mình có mặt ở đây, như chàng sinh viên khoa luật kia đang gắn những dây kim tuyến trên tường giam của anh.
Đêm nay, trên trời có hàng ngàn vì sao lấp lánh. Tôi tìm kiếm ánh sáng của một vì sao nhỏ xa tít tắp cuối chân trời. Xin cám ơn món quà nhỏ của Phúc và xin được thay anh gởi đến bạn đọc chiếc khiên cá nhân của Phúc như một món quà mùa Noël. Tôi tin rằng nơi buồng giam đêm nay, anh cũng đang ngắm ngôi sao của riêng mình. Hãy luôn luôn nuôi dưỡng, nuôi lớn ước mơ của mình Phúc nhé.
Noël 2020
Nguyệt Quỳnh
