‘Nhà hảo tâm’ không phải là ‘Mạnh thường quân’

Mạnh Thường Quân là tên của một nhân vật thời Chiến Quốc (tức trước Tây Lịch) bên Tàu. Ông tên thật là Điền Văn, từng làm chức tể tướng (thủ tướng) nước Tề (tức Sơn Đông ngày nay). Là người giàu có, ông nhận nuôi hàng ngàn người và cho họ cơm ăn áo mặc... Ảnh: FB Nguyễn Tuấn
Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on whatsapp
Share on email
Share on print
Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on whatsapp
Share on email
Share on print

Một bạn đọc msg hỏi tại sao tôi dùng chữ ‘Nhà hảo tâm’ mà không là ‘Mạnh thường quân’ trong bài trả lời phỏng vấn trên báo GDVN [1]. Nhân dịp câu hỏi này, tôi xin chia sẻ sự khác biệt giữa hai chữ đó và giải thích tại sao ‘mạnh thường quân’ không như chúng ta hiểu.

Đa số chúng ta, kể cả tôi hồi xưa, khi đề cập đến những người giàu có làm từ thiện là ‘Mạnh thường quân’ (đúng ra là ‘Mạnh Thường Quân’). Nhưng sau này tôi học được một chút thì thấy cách dùng chữ đó không thích hợp nữa, nên tôi dùng chữ ‘Nhà hảo tâm’.

Mạnh Thường Quân (hình) là tên của một nhân vật thời Chiến Quốc (tức trước Tây Lịch) bên Tàu. Ông tên thật là Điền Văn, từng làm chức tể tướng (thủ tướng) nước Tề (tức Sơn Đông ngày nay). Là người giàu có, ông nhận nuôi hàng ngàn người và cho họ cơm ăn áo mặc. Nhưng ông chia họ thành 3 nhóm: nhóm 1 được ưu đãi ăn uống và có xe ngựa đi; nhóm 2 được ăn cơm với cá và thịt; và nhóm 3 chỉ ăn cơm với rau. Mục tiêu của ông không phải làm từ thiện, mà là dùng những ‘gia nhân’ này như là chư hầu để củng cố quyền lực và tạo uy danh.

Mạnh Thường Quân còn tỏ ra là một người ác ôn. Chuyện kể rằng khi ông và tuỳ tùng sang nước Triệu, người dân ra xem và nhận xét rằng ông là người ‘nhỏ thó’ (ý nói lùn và nhỏ con). Mạnh Thường Quân nghe được và tức giận lắm, bèn sai đám tuỳ tùng chém chết hàng trăm người rồi bỏ đi. (Chuyện này cũng chẳng khác gì quân lính Tây Sơn tàn sát cả vạn người ở Gia Định vào thế kỷ 18).

Câu hỏi là tại sao xưa kia (và ngày nay) chúng ta dùng danh từ ‘mạnh thường quân’ để chỉ những người thiện tâm? Câu trả lời là ngày xưa, những ‘trang sử đen’ của sử gia Tư Mã Thiên viết về Mạnh Thường Quân chưa được biết tới. Thời đó, tiền bối của chúng ta chỉ biết tới Mạnh Thường Quân là bậc hiền nhân quân tử, tức hơi sai lầm. Nay thì chúng ta biết về nhân vật này hơn để có cái nhìn công tâm hơn.

Như vậy, Mạnh Thường Quân là một danh từ riêng, là hiệu của một nhân vật lịch sử. Và, nhân vật này không hẳn là một mạnh thường quân như chúng ta hay hiểu như là người làm từ thiện. Cách dùng chữ ‘mạnh thường quân’ cho người làm từ thiện, do đó, không thích hợp.

Danh từ thích hợp hơn là ‘Nhà hảo tâm’ (tiếng Anh là philanthropist). Đó là những người có tấm lòng tốt và hay cống hiến tiền bạc để giúp đỡ nhân loại một cách bất vụ lợi.

Nói đến nhà hảo tâm, tôi nghĩ ngay đến ông bà Warren Buffett và Chuck Feeney. Ông bà Buffett đã cống hiến hơn 46 tỉ USD, còn ông bà Feeney thì hiến tặng 8 tỉ USD cho các quỹ từ thiện. Những người này hay cống hiến tiền cho giáo dục và y tế.

Nhà hảo tâm đóng vai trò quan trọng trong xã hội. Họ có thể là những cứu tinh đối với những người gặp khó khăn. Chính tôi đây trong thời gian khó khăn cũng từng được một số nhà hảo tâm Úc tài trợ cho những dự án nghiên cứu về loãng xương [2]. Ngay từ lúc mới tới Úc, tôi cũng được các nhà hảo tâm cho quần áo và giày dép. Nhân dịp này, xin tri ân các nhà hảo tâm, không phải ‘mạnh thường quân’, trên thế giới.

Tóm lại, đã đến lúc nên ngưng dùng danh từ ‘mạnh thường quân’, mà nên dùng danh từ ‘nhà hảo tâm’, để chỉ những người làm từ thiện.

GS Nguyễn Văn Tuấn
_____
[1] https://giaoduc.net.vn/hien-tang-cho-gddh-o-viet-nam-gap…
[2] https://healthybonesaustralia.org.au/…/researchers…

Nguồn: FB Nguyễn Tuấn

 

Share on facebook
Share on google
Share on twitter
Share on whatsapp
Share on email
Share on print

BÀI MỚI

Các đài RFA và VOA có thể sẽ bị ngừng hoạt động trong những ngày tới. Ảnh: FB Lâm Bình Duy Nhiên

Các đài RFA và VOA có thể sẽ bị ngừng hoạt động trong những ngày tới*

Đóng cửa các đài phát thanh Hoa Kỳ trên [VOA, RFA,…], đồng nghĩa với việc đồng lõa với nhiều thể chế chính trị độc tài hay quân phiệt, tại nhiều nơi trên thế giới, không chỉ Việt Nam, đang ra sức ngăn chặn tự do báo chí và ngôn luận.

Riêng chính quyền Việt Nam, từ nay họ sẽ bớt “đau đầu “ khi không còn phải đối phó với các truyền thông “phản động” của các “thế lực thù địch” nữa.

2025년 3월15일 미국 워싱턴의 RFA 자유아시아방송 본사. (찰리 다라팍/RFA). Ảnh: Charlie Dharapak/ RFA

RFA có thể sẽ ngưng hoạt động

Theo thông báo chấm dứt tài trợ mà RFA nhận được, các khoản tài trợ liên bang dành cho Đài Á châu Tự do và các mạng lưới đối tác đã bị chấm dứt vào sáng thứ Bảy.

Hiện vẫn chưa rõ RFA sẽ chấm dứt hoạt động khi nào và như thế nào, nhưng RFA chỉ được tài trợ thông qua các khoản trợ cấp của liên bang.

Trong tuyên bố đưa ra hôm thứ Bảy, Chủ tịch RFA Bay Fang cho biết sẽ phản đối lệnh này.

Các dân cử hiện diện trong buổi tiếp tân, trao đổi tại Quốc hội Canada do Đảng bộ Việt Tân tại Toronto tổ chức ngày 27/10/2022. Trong hình: Dân biểu Gary Anandasangaree (thứ hai từ trái), DB Judy Sgro (thứ tư từ trái), Tổng Bí thư Việt Tân (thứ sáu từ trái) và DB Rachel Bendayan (ngoài cùng, bên phải). Ảnh: Đảng bộ Việt Tân tại Toronto, Canada

Đảng Việt Tân Toronto chúc mừng hai tân bộ trưởng Canada

Chúng tôi trân trọng sự quan tâm của hai tân bộ trưởng đối với các vấn đề nhân quyền và dân chủ tại Việt Nam, thể hiện qua sự tham gia của hai vị tại các buổi tiếp tân Quốc hội Canada do Đảng bộ Việt Tân Toronto, Canada tổ chức vào các năm 2022 – 2024.

Người biểu tình phản đối Trung Quốc ở Hà Nội hôm 21/8/2011. Ảnh: STRINGER Vietnam/ Reuters

Kỷ niệm 37 năm hải chiến Gạc Ma, báo Nhà nước không gọi tên Trung Quốc

Nhà báo Nam Việt nêu nhận xét với RFA: “Kỷ niệm 37 năm thảm sát Gạc Ma, nhưng trên báo Quân đội nhân dân cũng như hầu hết hệ thống truyền thông chính của Nhà nước không có một bài tưởng niệm nào thực chất, dám gọi thẳng tên Trung Quốc, cho thấy năm nay Ban Tuyên giáo đã hoàn toàn không bật đèn xanh cho việc tố cáo tội ác, mà vốn đã có lúc đã được sử dụng như một đòn bẩy ngoại giao khi mối quan hệ giữa hai nước căng thẳng.”