Với việc đưa ra quan điểm vào thời điểm này, Hoa Kỳ dường như gửi đi một thông điệp quan trọng đó là Hoa Kỳ ủng hộ và sát cánh cùng các quốc gia ASEAN để chống lại các yêu sách quá đáng của Trung Quốc, các yêu sách này đi ngược lại luật biển quốc tế, bao gồm cả UNCLOS và Phán quyết năm 2016.
Trong những ngày qua, bên cạnh những thông tin liên quan đến đại dịch Covid-19, dư luận Việt Nam cũng đã dành nhiều quan tâm về 2 sự kiện nổi cộm khác.
Đó là vụ nhà nước Việt Nam gởi công hàm phản đối Trung Quốc lên Liên Hiệp Quốc và vụ Tiến Sĩ – Luật Sư Bùi Quang Tín, một nhân vật có tiếng trong lãnh vực tài chánh ngân hàng tại Việt Nam, bị “té lầu tử vong”.
Nhà giáo Phạm Minh Hoàng nhận định về những sự kiện này trong chương trình Câu Chuyện Trong Tuần của kênh Youtube Việt Tân.
Quan điểm của tôi là phải kiện, nhưng cũng có những ý kiến khác. Người ta bảo mình và Trung Quốc đang “hữu nghị” với nhau, kiện là tạo cớ cho Trung Quốc lấn tới. Nhưng tôi phản bác, bây giờ họ chẳng cần hữu nghị gì cả, họ cứ đến lấn chiếm biển rồi xâm phạm liên tục như thế, còn mình cứ lệ thuộc vào “tình hữu nghị”, không dám kiện người ta. Mình càng nhân nhượng họ càng lấn tới! (TS Vũ Ngọc Hoàng).
Những nước ven biển không có nhiều lựa chọn để đối phó chống lại Trung Quốc. Con đường đàm phán ngoại giao không dẫn đến thành công trong việc lay chuyển Trung Quốc hợp tác, như các cuộc đối đầu gần đây cho thấy… Vì vậy không có gì đáng ngạc nhiên, khi những chuyên gia Việt Nam khác nhau vào tháng 8 (chú thích của người dịch: chính xác là 6 tháng Mười, 2019) tại một cuộc tọa đàm ở Hà Nội đã lên tiếng, Việt Nam nên khởi kiện Trung Quốc ra trước một tòa án quốc tế.
“Kiên quyết, kiên trì đấu tranh bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền biển, đảo quốc gia trên cơ sở luật pháp quốc tế” – ‘Tổng tịch’ Nguyễn Phú Trọng đọc diễn văn bế mạc hội nghị trên với sự lồng ghép câu ‘thần chú’ đó, sau khi đã phát biểu khai mạc Hội Nghị 11 bằng cách thập thò ‘phân tích dự báo tình hình Biển Đông’. Biểu đồ đi xuống trong phát ngôn của Trọng – từ lúc bắt đầu còn dám nhắc tới ‘Biển Đông’, để cuối cùng xuôi xị và mất tích hoàn toàn những từ ngữ này, và càng không một chữ nhắc tới Bãi Tư Chính, cho thấy điều gì?
Trung Quốc bao năm vẫn vậy, không giấu giếm ý đồ độc chiếm Biển Đông và luôn gia tăng sức ép thông qua sức mạnh vũ lực. Cho nên, điều mà người dân cần nhất lúc này không phải là “phân tích” hay “dự báo”, mà chính là thái độ và hành động của lãnh đạo CSVN. Tình hình đã rất rõ ràng, giải pháp để ngăn chặn bá quyền Trung Quốc và tranh thủ sự ủng hộ của cộng đồng quốc tế cũng đã có, vấn đề là ông Nguyễn Phú Trọng có dám vứt bỏ “tình đồng chí” với quan thầy Trung Quốc, để bảo vệ chủ quyền đất nước hay không!
Khởi kiện để chứng minh các tuyên bố chủ quyền của Việt Nam phù hợp luật pháp quốc tế và để khẳng định một cách nhất quán, liên tục rằng Việt Nam không bao giờ từ bỏ chủ quyền hợp pháp của mình dù hiện tại chúng ta không có đủ sức mạnh quân sự để đòi lại những gì đã mất. Bằng việc thắng kiện Việt Nam sẽ tạo lập được tiền đề thuận lợi cho mình ở hiện tại và tương lai, khi thực lực quốc gia và bối cảnh quốc tế thuận lợi hơn cho việc giành lại chủ quyền trên thực tế.
Khởi kiện để chứng minh các tuyên bố chủ quyền của Việt Nam phù hợp luật pháp quốc tế và để khẳng định một cách nhất quán, liên tục rằng Việt Nam không bao giờ từ bỏ chủ quyền hợp pháp của mình dù hiện tại chúng ta không có đủ sức mạnh quân sự để đòi lại những gì đã mất.
Qua kinh nghiệm của Philippines đối với hành động xâm lược trắng trợn của Trung Quốc trên bãi cạn Scarborough, đây là lúc Việt Nam phải sử dụng biện pháp pháp lý hơn là dùng công hàm ngoại giao hoặc hô hào chống đối theo kiểu xoa dịu sự phẫn nộ của người dân.
Hồi năm 2016, Tòa Trọng Tài PCA tuyên bố Philippines thắng trong vụ nước này đơn phương kiện Trung Quốc đã tạo thuận lợi lớn cho Việt Nam trong việc khởi kiện Bắc Kinh. Điều mà trước đó Việt Nam có thể không làm được. Mặc dù Tòa Trọng Tài PCA không có chế tài để thực thi phán quyết, nhưng rõ ràng đây là cơ sở quan trọng để Việt Nam tranh thủ ủng hộ của thế giới trong vấn đề chủ quyền. Đã đến lúc Việt Nam cần tiến hành những bước mạnh mẽ hơn trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo trước sự xâm lược của Trung Quốc.
