Phải chăng nội bộ [CS] Việt Nam đang có dấu hiệu chuyển hóa: Thời của “ngoại giao lươn lẹo” sắp kết thúc? Tín hiệu tích cực là đã có các biểu hiện ban đầu trong hệ thống nhận ra sự lạc lõng và nguy hiểm của triết lý đối ngoại cũ?
Ngày 25/6/2025, trong một phiên thảo luận gây chú ý tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tổ chức tại Thiên Tân, Trung Quốc, Thủ tướng CSVN Phạm Minh Chính bất ngờ tuyên bố: “Tôi nghĩ là tương lai của châu Á nằm trong tay tất cả chúng ta, chứ không phải trong tay của Trung Quốc.”
Ngày 14/4/2025, giữa lúc Chủ tịch TQ Tập Cận Bình đang có mặt tại Ba Đình trong một cuộc gặp được mô tả là “đáng yêu” với TBT Tô Lâm (chữ ông Trump dùng), thì bên kia bán cầu, tại Phòng Bầu dục, TT Donald Trump không giấu nổi vẻ giận dữ. Với phong cách đặc trưng của mình, ông tung ra một tuyên bố làm rúng động giới quan sát quốc tế: “That’s a lovely meeting. Meeting like, trying to figure out: ‘How do we screw the United States of America?’” (tạm dịch: Đó là cuộc gặp đáng yêu, một cuộc gặp giống như kiểu đang bày mưu tính kế để lừa gạt nước Mỹ.
Ông Tô Lâm, tổng bí thư kiêm chủ tịch nước Việt Nam, vừa lên máy bay sang Hoa Kỳ nhưng chuyến đi Mỹ đầu tiên của ông trong cương vị nguyên thủ quốc gia có vẻ không thuận lợi như kỳ vọng do chính sách “ngoại giao cây tre” nghiêng nghiêng ngả ngả của đảng Cộng Sản Việt Nam (CSVN). Một nhà phân tích đánh giá thêm một “cơ hội bị bỏ lỡ.”
Hãy nhớ lại câu nói mà Tập nhắn nhủ với “người bạn thân thiết” Putin vào tháng 3/2023 “Hiện nay, có những thay đổi chưa từng xảy ra trong 100 năm. Khi chúng ta sát cánh bên nhau, chúng ta sẽ thúc đẩy những thay đổi này.”
Đúng như Tập Cận Bình nhận định, đây đang là một thời điểm vàng cho ông ta và Putin theo đuổi những giấc mộng điên rồ nhất. Trong tình huống này, cả Đài Loan và Bãi Tư Chính của Việt Nam đều là những mục tiêu trong tầm ngắm, cân nhắc của Trung Nam Hải.
Trong những ngày đầu xuân Giáp Thìn 2024, trên nhiều trang mạng xã hội, các hội nhóm có người đã trích dẫn đoạn thơ được cho là một câu sấm của Trạng Trình và bày tỏ lo ngại về biến chuyển thời cuộc, liên hệ về khoảng thời gian ứng nghiệm của câu thơ, cũng như những diễn biến địa chính trị trên thế giới và khu vực càng khiến đề tài thêm thú vị, nhận được quan tâm của dư luận.
“Long vĩ xà đầu khởi chiến tranh
Can qua xứ xứ khổ đao binh
Mã đề dương cước anh hùng tận
Thân, Dậu niên lai kiến thái bình.”
Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm thứ Ba (12/12) đã nhất trí rằng hai nước sẽ xây dựng một “cộng đồng chia sẻ tương lai.” Cam kết được đưa ra trong ngày đầu của chuyến thăm hai ngày ông Tập Cận Bình tới Việt Nam nhằm củng cố mối quan hệ giữa hai quốc gia cộng sản.
Chuyến thăm được Hà Nội nghênh đón trọng thị, từ thực tế lẫn trên bề mặt truyền thông, nhưng các nhà hoạt động, giới bất đồng chính kiến bày tỏ phản đối và đưa ra cảnh báo về khái niệm gây tranh cãi và cả chuyến thăm của ông Tập.
Có điều, giới lãnh đạo CSVN rất điêu luyện trong nghề đu dây, nâng đến mức “ngoại giao cây tre” gió chiều nào ngả theo chiều ấy, nên Hà Nội sẽ có cách nói vừa không làm phật ý các anh lớn của đảng đàn anh vừa không quá trâng tráo để làm người dân Việt Nam phẫn nộ.
Những ngôn từ bóng bẩy mà các nhà lãnh đạo hai nước nói ra trong chuyến thăm của ông Tập suy cho cùng cũng không đáng quan tâm bằng những thực tế diễn ra hàng ngày, theo đó đảng CSVN vẫn cúc cung thực hiện mọi yêu sách của Trung Quốc dù đôi khi phải đi ngược với lợi ích của đất nước, của dân tộc.
Chuyến tuần thú phương Nam của “Hoàng đế Đỏ” Tập Cận Bình vào tuần sau sẽ cho biết nhiều hơn về sự lựa chọn của Hà Nội. Nhưng chắc chắn điều đó không xuất phát từ giải pháp chính trị cho Việt Nam, mà là từ lợi ích của đảng và các nhóm lợi ích mà thôi.
Theo quan sát của VOA, đội tàu hùng mạnh của Hải quân Mỹ cập cảng Đà Nẵng vào trưa 25/6, đến tối cùng ngày, trong khung giờ vàng, đài truyền hình quốc gia Việt Nam VTV phát sóng trực tiếp một chương trình nói về chiến công của Hải quân Việt Nam thời những năm 1960, 1970 trong cuộc chiến “chống đế quốc Mỹ.”
Chứ như mỗi năm chúng ra lệnh cấm đánh bắt hải sản trên vùng biển thuộc chủ quyền, quyền chủ quyền của VN mà phe ta chỉ xúi mấy ông bà hội nghề cá rụt rè lên tiếng phản đối yếu ớt, không thấy ông bà cấp cao nào, kể từ bộ trưởng ngoại giao trở lên, dám mở miệng, thì rốt cục vẫn cái vòng luẩn quẩn “mi nói mi cứ nói, tau làm tau cứ làm.”
