an ninh Biển Đông

Ảnh: Reuters

Liên Minh Trung Quốc – Campuchia – Lào: Việt Nam đang trong tình thế nguy hiểm

Kể từ năm 2014, Moscow đã định hướng lại một phần đáng kể quân đội của mình để đối đầu với Ukraine, quân sự hóa Crimea, vũ trang cho lực lượng ly khai Donetsk và Lugansk, đồng thời gây dựng ảnh hưởng chính trị ở Belarus để cho phép đóng quân ở đó.

Trung Quốc dường như cũng đang theo một vở kịch tương tự ở Đông Nam Á và đang gia tăng đều đặn các lựa chọn quân sự đối với đối thủ địa phương chính của mình là Việt Nam.

Chỉ mấy tháng sau khi lên cầm quyền, dù bận rộn với việc chống dịch Covid-19 và nhiều vấn đề cấp bách khác, hôm 26/10/2021, chính quyền Biden đã tổ chức hội nghị thượng đỉnh Mỹ-ASEAN theo phương thức trực tuyến. Ảnh: Nicholas Kamm/ AFP via Getty Images

Trước hội nghị Mỹ-ASEAN, thử nhìn quan hệ Mỹ và Đông Nam Á

Tổng Thống Joe Biden đang nỗ lực khôi phục vị trí lãnh đạo và vai trò của Hoa Kỳ ở khu vực ASEAN. Đó là một phần trong chiến lược Châu Á-Thái Bình Dương mà Washington đã công bố, trong đó xác định Trung Quốc là đối thủ cạnh tranh chiến lược của Hoa Kỳ.

Máy bay chiến đấu tàng hình J-20 của Trung Quốc tại một triển lãm về hàng không ở tỉnh Quảng Đông hôm 11/11/2018. Ảnh: Reuters

Trung Quốc tung máy bay chiến đấu tối tân tuần tra Biển Đông và nỗi lo cho Việt Nam

Trong lúc cả thế giới vẫn đang tập trung vào tình hình chiến sự tại Donbass, Ukraine, thì Trung Quốc vẫn đang tiếp tục tăng cường sức mạnh và “khoe nanh múa vuốt” trên Biển Đông.

Truyền thông Trung Quốc mới đây vừa cho biết, các máy bay chiến đấu tàng hình của nước này đã bắt đầu hoạt động tuần tra trên các Biển Hoa Đông và Biển Đông trong khuôn khổ các sứ mệnh tập huấn thường kỳ.

Nói không với đường lưỡi bò. Ảnh: FB Nguyen Ngoc Chu

Tập Cận Bình đang tập trận chuẩn bị cho “chiến dịch quân sự đặc biệt” ở Biển Đông trong tương lai

Tập Cận Bình sẽ theo gương Putin để mở “chiến dịch quân sự đặc biệt” trên lãnh thổ và lãnh hải của nước khác. Phản ứng của thế giới đối với Putin trong cuộc xâm lược Ukraine sẽ là thước đo cho phạm vi “chiến dịch quân sự đặc biệt” của ông Tập ở phía Đông trong tương lai.

Từ kinh nghiệm của ông Putin, ông Tập bất cứ lúc nào cũng có thể chuyển từ cuộc tập trận thành “chiến dịch quân sự đặc biệt” trên Biển Đông.

Các lãnh đạo của Bộ Tứ nhân hội nghị thượng đỉnh tại Washington DC hôm 24/9/2021. Từ trái: Thủ Tướng Nhật Sugar, Thủ Tướng Ấn Độ Modi, Tổng Thống Mỹ Biden và Thủ Tướng Úc Morrison. Ảnh: FB President Joe Biden

AUKUS và QUAD không thể bảo đảm an ninh cho khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương*

Một số chuyên gia lập luận rằng chúng ta đang “hiện diện trong việc thành lập” một kiến trúc an ninh mới cho Ấn Độ -Thái Bình Dương, lấy tên cuốn hồi ký của Dean Acheson, một trong những kiến trúc sư chiến lược ngăn chặn của Hoa Kỳ những năm 1940. Có lẽ chúng ta đang trên con đường đó nhưng cả khối AUKUS cũng như hội nghị thượng đỉnh của bộ Tứ (Quad) đều không giúp chúng ta tiến quá xa. Tuy cả hai đều báo hiệu sự phản kháng ngày càng tăng đối với lập trường ngày càng quyết đoán của Bắc Kinh, nhưng vẫn còn những khoảng trống đáng kể trong nỗ lực nhằm điều tiết các tham vọng của Trung Quốc.

Thủ Tướng Anh Boris Johnson (trái), Thủ Tướng Úc Scott Morrison (giữa) và Tổng Thống Mỹ Joe Biden tại cuộc họp báo chung. Ảnh: Mick Tsikas/ EPA

AUKUS là hiệp ước tương lai của vùng Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương

Mọi hội nghị thượng đỉnh quốc tế thường kết thúc bằng những thông cáo chung hoành tráng, để rồi mau chóng rơi vào quên lãng. Song, thông báo mới đây về quan hệ đối tác AUKUS của Tổng Thống Biden, Thủ Tướng Anh Boris Johnson, và Thủ Tướng Úc Scott Morrison thì khác hẳn. Không phải vì hiệp ước đã khiến Pháp không hài lòng, cũng không hẳn vì thỏa ước đã nêu bật cam kết lâu dài của Mỹ ở Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương, mà AUKUS là một quan hệ đối tác sâu sắc, linh hoạt giữa các cường quốc công nghệ hàng đầu có thể định hình thế kỷ 21, và đóng vai trò khuôn mẫu cho các liên minh Hoa kỳ ở Ấn Độ-Thái Bình Dương.

Nhóm tấn công tàu sân bay của Anh do hàng không mẫu hạm HMS Queen Elizabeth dẫn đầu và Lực lượng Phòng vệ Hàng hải Nhật Bản do tàu khu trục trực thăng lớp Hyuga JS Ise dẫn đầu tham gia diễn tập chung tại Biển Đông ngày 3/10/2021 cùng các nhóm tấn công tàu sân bay của Mỹ do tàu USS Ronald Reagan và USS Carl Vinson dẫn đầu. Ảnh: Hải quân Mỹ

Hàng không mẫu hạm Anh, Mỹ dẫn đầu cuộc phô trương sức mạnh hải quân ở Biển Đông

Ba hàng không mẫu hạm và hằng chục chiến hạm khác của các quốc gia đồng minh của Hoa Kỳ trong tuần này đi vào Biển Đông là một trong những pha phô diễn sức mạnh hàng hải lớn nhất của Phương Tây tại khu vực này suốt nhiều năm qua.

Những cuộc diễn tập tại vùng biển Tây Philippines (mà Việt Nam gọi là Biển Đông) sẽ được tiếp tục với hai tuần tập trận qui mô lớn ngay ở Biển Đông. Điều này phát đi một thông điệp cho Bắc Kinh và khẳng định quyền tự do hàng hải tại khu vực Ấn Độ Dương- Thái Bình Dương ngày càng căng thẳng.

Thủ Tướng Úc Scott Morrison bảo vệ quyết định hủy hợp đồng đóng tàu ngầm với Pháp. Ảnh: AP

Hợp đồng tàu ngầm giữa Úc và Pháp bị hủy bỏ

Với các tàu ngầm nguyên tử, có căn cứ tại Darwin hay Perth, hải quân Úc có khả năng tuần tiễu trên khắp Ấn Độ Dương và can thiệp một cách nhanh chóng khi cần, với một trạm tiếp liệu quan trọng là quân cảng Diego Garcia.

Với 8 tàu ngầm, Úc sẽ luôn với từ 2 đến 3 tàu ngầm có sự hiện diện thường trực tại Ấn Độ Dương, một phần Tây Nam Thái Bình Dương và phía Bắc, lên đến Biển Đông, nhằm hỗ trợ cho hải quân Hoa Kỳ, bảo vệ các tuyến đường vận chuyển hàng hóa, nguyên liệu cho vùng Đông Nam Á, Đài Loan, Nhật Bản.

Tổng Thống Hoa Kỳ Joe Biden và lãnh đạo Nhật Bản, Ấn Độ và Úc họp thượng đỉnh Bộ Tứ QUAD tại Washington, ngày 24/09/2021. Ảnh: Getty Images North America/ AFP

Thượng đỉnh QUAD vì một khu vực “Ấn Độ – Thái Bình Dương tự do và rộng mở”

Sau hai giờ họp, Tổng Thống Joe Biden cùng ba vị Thủ Tướng Narendra Modi, Yoshihide Suga và Scott Morrison tránh nêu đích danh Trung Quốc. Tuy nhiên, những lời lẽ trong thông cáo chung được cho là trực tiếp nhắm vào Bắc Kinh. Cũng trong văn bản này, lãnh đạo Bộ Tứ lưu ý các bên “cùng nhau, một lần nữa cam kết thúc đẩy một trật tự căn cứ trên nền tảng pháp luật, tự do, rộng mở và không nao núng trước những hành vi cưỡng ép, để củng cố an ninh, sự thịnh vượng trong vùng Ấn Độ -Thái Bình Dương và xa hơn khu vực này.”

Liên minh đối tác an ninh AUKUS: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam. Ảnh: Youtube Việt Tân

Liên minh đối tác an ninh AUKUS: Cơ hội và thách thức cho Việt Nam

Một sự kiện trong tuần trước đã khiến dư luận thế giới chấn động, đó là việc Hoa Kỳ, Anh và Úc công bố hình thành quan hệ đối tác an ninh ba bên, gọi là AUKUS. Đây là thỏa thuận hợp tác đa phương mới nhất mà chính quyền Tổng Thống Biden đang thúc đẩy, trong bối cảnh Mỹ ngày càng cạnh tranh gay gắt với Trung Quốc trong các lĩnh vực từ quân sự, kinh tế đến công nghệ…

Tàu chiến Úc cập cảng Cam Ranh hôm 20/9/2021 để bắt đầu chuyến thăm 4 ngày. Ảnh chụp Youtube VOA

Đội tàu chiến Úc cập cảng Cam Ranh

Truyền thông trong nước cho biết Nhóm Tác chiến Nỗ lực Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương 2021 của Úc (IPE21), gồm 3 tàu kể trên cùng 700 sĩ quan, đã cập cảng Cam Ranh ở Khánh Hoà hôm 20/9 để bắt đầu chuyến thăm 4 ngày.

Chuyến thăm diễn ra giữa lúc Bộ Ngoại giao Úc đang tìm cách trấn an khu vực rằng hiệp ước an ninh mới mà Canberra ký kết với Mỹ và Anh, vừa được công bố vào tuần trước, sẽ không đẩy các quốc gia Đông Nam Á ra ngoài và sẽ không thúc đẩy cho việc phổ biến vũ khí hạt nhân.