Nhà cầm quyền Hà Nội mới đây quyết định cấm xe chạy xăng ở trung tâm 2 thành phố lớn là Hà Nội và Sài Gòn với lý do “bảo vệ môi trường.” Việt Tân nhận định, đây là chính sách áp đặt, thiếu cơ sở khoa học, đẩy phần khó về phía người dân và có động cơ ưu ái cho doanh nghiệp thân hữu là VinFast.
Gần đây thông tin về việc xe điện VinFast liên tục cháy nổ khiến dư luận vô cùng lo lắng. Các video xe VinFast cháy, hoặc hư, phải đẩy bộ giữa đường được người dân chia sẻ chóng mặt. Kéo theo đó là những bình luận vô cùng cực đoan của đội ngũ dư luận viên được Ban Tuyên giáo giật dây.
Tổng thể các chính sách gần đây cho thấy một xu hướng rõ rệt: VinFast được bảo vệ, nâng đỡ, truyền thông giúp “tẩy trắng” hình ảnh, và pháp luật được dùng như công cụ loại bỏ đối thủ cạnh tranh.
Điều đó đưa đến một nghi vấn ngày càng lớn trong công luận: Liệu Thủ tướng Phạm Minh Chính có quan hệ lợi ích nào với VinGroup không?
Chính sách được giới thiệu là bước đi “xanh hóa” giao thông đô thị, nhằm giảm phát thải và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, ngay lập tức, quyết định này đã vấp phải làn sóng phản đối từ nhiều phía, với các câu hỏi lớn về tính khả thi, công bằng xã hội và cả… dấu hiệu của lợi ích nhóm
Trong suốt một thời gian dài, đa số người Việt Nam làm quen với xe máy, và cho đến gần đây mới bắt đầu mua xe hơi. Có lẽ vì thiếu kinh nghiệm, nên họ đã vội vã chọn một chiếc xe mà vấn đề an toàn của nó vẫn còn là một thách thức để làm phương tiện vận chuyển của mình. Dưới đây, xin trình bày với quý bạn một vài kinh nghiệm của tôi, một người đi mua xe hơi, và dưới góc độ của một nhà kinh tế học, tức suy xét đến các lợi ích kinh tế tổng quan.
Vì nguồn lực của quốc gia thì có hạn. Một chính phủ thông minh thì nên biết đầu tư vào doanh nghiệp nào nghiêm túc và có năng lực. Nhưng chỉ dựa vào sự thạo việc của lãnh đạo doanh nghiệp và uỷ thác mọi sự cho họ không thì chưa đủ. Nhà nước phải đóng vai trò ông kẹ, tức là phải luôn luôn giám sát, canh chừng, và đưa ra yêu cầu để thúc doanh nghiệp phải phát triển không ngừng. Đó là công thức để Nhật Bản, Hàn Quốc, lẫn Đài Loan phát triển.
Ngày 25 tháng Mười Hai, trang VOV cho biết, rau quả Trung Quốc nhập qua Việt Nam tăng mạnh chiếm đến 40% thị phần. Hàng nông nghiệp cao cấp thì bị các nước tiến bộ chiếm lĩnh, hàng nông nghiệp bình dân thì bị Trung Quốc chiếm. Nông nghiệp Việt Nam bị ép cho ngợp thở ngay trên sân nhà. Vậy mà đảng Cộng Sản lại dồn hết nội lực để phát triển công nghệ ô tô!
Mặc dù là một giải thưởng nhiều triệu USD nhưng nguồn gốc và ý nghĩa của nó – giải Vinfuture – khá khôi hài.
Một đất nước nghèo, nền kinh tế tăng trưởng nhờ gia công và vay nợ quốc tế, một nền khoa học bị nạn tham nhũng đục ruỗng và chính trị chi phối tệ hại… bỗng nhiên tổ chức một giải thưởng tư nhân do một tỷ phú bất động sản vung hàng triệu đô-la để trao cho các khoa học danh tiếng trên thế giới. Nó giống như câu chuyện châm biếm hơn là một niềm tự hào để mà “ngạo nghễ.”
Nhưng sự kiện “VinFast xuất 999 chiếc xe VF8 sang thị trường Hoa Kỳ” được tổ chức rầm rộ cũng như lời khẳng định như “đinh đóng cột” của ông Thủ tướng công an Phạm Minh Chính “VinFast đại diện cho thế hệ doanh nghiệp làm ăn đúng pháp luật” …giống như một lời công khai bảo kê cho Vingroup đã có tác dụng ít nhiều với đám “oan gia trái chủ” đang sôi sùng sục đòi tiền, đòi nhà. Mã chứng khoán của Vin đang nằm sàn, ngay lập tức trở nên xanh lét. Quả là vi diệu. Nhưng, phép màu này có kéo dài được bao lâu thì quả thực khó đoán.
Xe VinFast bị lỗi phần mềm, xe đang đi thì không chịu …chạy tiếp, gãy trục cardan thì nhiều rồi, cháy thì cũng có. Nhưng mà cháy đến nỗi, khổ chủ bị “than hóa” như chủ nhân của chiếc xe VinFast Lux 2.0 này thì hình như là lần đầu tiên. Nếu có chút ít về hiểu biết xe hơi thì người ta sẽ có rất nhiều câu hỏi:
Cháy kiểu gì mà chạy không kịp? Cháy kiểu gì mà kẹt cứng cả 4 cánh cửa? Mà cháy kiểu gì đến nỗi bị “than hóa” thi thể vậy?
Quan sát động thái mới nhất về chuyện đầu tư của Vingroup, một số chuyên gia kinh tế và luật nhận định rằng việc mở công ty ở Singapore, đặt nhà máy tại Mỹ giúp tập đoàn phần nào tránh được mức thuế cao và rủi ro tiềm tàng về pháp lý hoặc chính trị ở Việt Nam.
Chẳng hạn như có chuyện gì đó, chính phủ Việt Nam muốn tịch thu tài sản của VinFast, thì trong trường hợp này, VinFast có thể tránh được biện pháp của chính phủ hoặc tránh được những phán quyết của tòa án Việt Nam. Đây có thể nói là một sự bảo vệ cho tài sản của VinFast khá khôn ngoan.
Có không ít người cho rằng VinFast đã phát triển nhanh chóng và mang lại niềm tự hào cho người Việt Nam khi có những dòng xe mang “Made in Việt Nam” bán tại thị trường Mỹ và thế giới. Có người còn “cực đoan hơn” khi cho rằng người Việt nên chạy xe VinFast như người Nhật Bản chạy xe Toyota hay người Hàn Quốc chạy xe Hyundai để “ủng hộ” VinFast. Chúng ta có thể thông cảm cách nhìn này, nhưng bình tâm suy nghĩ lại một chút ta thấy rằng VinFast không phát triển dựa vào yếu tố tự hào vì “Made in Vietnam” mà hoàn toàn là vì lợi nhuận.
