công lý

Vai trò của chứng cứ trong việc thực thi công lý

Bài viết này đề cập chứng cứ dưới dạng đơn giản trong thực tiễn. Chứng cứ được chia ba loại: chứng cứ nói (do nhân chứng trình bày), chứng cứ tài liệu do tòa án điều tra, và chứng cứ đồ vật, còn gọi chứng cứ thật, thí dụ con dao, khẩu súng gây án, quần áo nạn nhân, vết máu, dấu vân tay…

Chứng cứ đóng vai trò trung tâm trong các vụ án. Chứng cứ quyết định tính phạm tội của nghi can chứ không phải điều ngược lại.

Mẹ tử tù Hồ Duy Hải lặn lội đó đây suốt 12 năm dài đòi công lý cho con. Ảnh: Internet

Cạn lời nhưng vẫn phải viết

Tôi khâm phục sự kiên cường của tấm lòng người mẹ đã ròng rã suốt 12 năm đi kêu oan khắp nơi để cứu con, nhưng một nỗi buồn lớn hơn nhiều, âm u ghê rợn hơn nhiều là bởi vụ án này đã thể hiện một nền tư pháp rừng rú không thể tưởng tượng nổi với những con người quen suy nghĩ một cách văn minh.

Người dân sẽ còn rất khổ. Sự oan ức, sự thiệt thòi, nước mắt sẽ còn chảy dài, chảy rất lâu trên những đôi má của người dân Việt.

Các bằng chứng từ cơ quan chức năng liên quan vụ án tử tù Hồ Duy Hải. Ảnh: RFA edited

Phiên giám đốc thẩm Hồ Duy Hải: Bài toán không lời giải hay công lý được thực thi?

“Tôi có niềm tin rằng phiên tòa sẽ có kết quả là hủy án. Bởi vì vấn đề sẽ không liên quan nhiều đến mặt nội dung mà tôi nghĩ rằng có các động thái chính trị sẽ nhiều hơn. Và tôi nghĩ rằng sẽ có một kết quả ít nhất là có lợi cho Hồ Duy Hải. Bởi vì giữ nguyên bản án phúc thẩm vào lúc này thì không được lợi gì về mặt chính trị cho họ nên tôi nghĩ là họ sẽ không dại để làm điều đó. Thế thì ông Chủ tọa phiên tòa sẽ không bất chấp làm điều đó vì sẽ không có lợi cho cả ông chủ tọa và những người phía trên của ông Bình.” (Luật sư Ngô Anh Tuấn bày tỏ với RFA tối ngày 7/5)

Mẫu phác thảo tượng vua Lý Thái Tông cầm cán cân công lý. Ảnh: Tòa án tối cao

Khi chánh án là “vua”

Chẳng hiểu căn cớ làm sao mà Tòa án nhân dân tối cao Việt Nam lại nảy ra ý muốn lấy ông vua Lý Thái Tông làm “tổ ngành” của mình và dựng tượng ông như biểu tượng của …Công Lý ở các tòa án các cấp, từ trung ương tới địa phương. Ý tưởng này thậm chí còn bị chính những cựu công chức cao cấp của chế độ cho rằng “dựng tượng vua để tôn kính thì được chứ để làm biểu tượng Công lý thì nực cười quá.”

Cô gái Đoàn Thị Hồng, có con nhỏ 3 tuổi, tham gia biểu tình hồi năm ngoái phản đối dự luật đặc khu và luật an ninh mạng, sau đó đã bị bắt giữ về tội phá rối an ninh. Hành vi của cô Hồng công khai nhưng luật sư vẫn bị khước từ cho tham gia bào chữa ở giai đoạn điều tra vì lý do cần giữ bí mật. Ảnh: FB LS Ngô Ngọc Trai

Công lý cụt què

Pháp luật hiện nay quy định một danh mục rất rộng các hành vi bị coi là xâm phạm an ninh quốc gia, nhiều hành vi thực chất chỉ là bày tỏ quan điểm chính kiến không có bạo lực cũng bị cho là phạm tội. Nhiều người chỉ vì thực hiện các quyền của công dân theo Hiến Pháp như quyền tự do ngôn luận, tự do báo chí, quyền biểu tình nhưng cũng bị quy buộc là tội phạm. Những điều đó cộng hưởng với nhau tạo ra một số lượng rất lớn các bị can bị đối xử bất công không được luật sư bào chữa, làm mất đi giá trị của luật pháp nghiêm chính, dẫn đến tình trạng công lý cụt què.

Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ.

Tối Cao Pháp Viện Mỹ theo đảng nào?

Nguyên nhân chính yếu huy động các thanh niên, các thương gia, cho tới các bà nội trợ xuống đường chống dự luật cho phép dẫn độ người Hong Kong qua lục địa là một khái niệm trừu tượng: Pháp Luật Công Minh. Người ta sợ có ngày họ sẽ bị đưa vào xét xử trong một tòa án của chế độ Cộng Sản mà họ biết là không độc lập. Họ lo sẽ bị mất một thứ gọi là An Toàn Pháp Lý.

Vô phúc đáo tụng đình

Muốn cho công lý hiện diện tại nơi mà nó thuộc về, ắt phải tìm lấy sự độc lập của toà án (không chịu chi phối bởi yếu tố đảng phái), thì khi đó hệ thống tư pháp sẽ trở nên lành mạnh và uy nghiêm. Nó sẽ đảm bảo sự thông suốt, đúng đắn của luật pháp khi thực thi.

Bà Phạm Thị Huân - Giám đốc Công ty Ba Huân. Ảnh: Công ty Ba Huân

Ba Huân, Ba Đình và con lạc đà thứ mười hai

Thực tế cho thấy doanh nghiệp có xu hướng lựa chọn “cầu cứu thủ tướng” thay vì yêu cầu toà án hay trọng tài bảo vệ quyền dân sự. Nguyên nhân dẫn đến lựa chọn này có thể xuất phát cả từ quy trình tố tụng và luật nội dung. Niềm tin của doanh nghiệp và xã hội vào toà án và pháp luật dường như vẫn rất hạn chế.